بررسی پیامدهای محیطی ناپایداری منابع آب در حوضه آبریز رودخانه زاینده رود

حوضه آبریز زایندهرود در منطقه مرکزی ایران از مناطقی است که دارای مسئله ناپایداری منابع آب است. در این پژوهش با روشهای تحلیل تغییرات کاربری ارضی، بررسی تغییرات بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی، و توزیع پرسشنامه پیامدهای محیطی ناپایداری منابع آب در حوضه زایندهرود بررسی شده است. بر این اساس، تغییرات کاربری زمین بین سالهای ۱۳۸۰ و ۱۳۹۲ و تحول چاهها و سفره آب زیرزمینی بین سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ مطالعه شده است و، با توجه به شدت بیشتر خشکسالی در پاییندست، در سکونتگاههای روستایی محدوده پاییندست حوضه، پرسشنامه توزیع شده است. بر اساس فرمول کوکران، تعداد پرسشنامهها از تعداد ۳۳۱۵۳ خانوار روستایی ۳۸۰ نفر برآورد شده که، در طی تحقیق و بر اساس محدودیتها و حذف پرسشنامههای نادرست، تعداد نمونهها به ۳۲۳ مورد رسیده و در تعداد ۲۵ روستا توزیع شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد ناپایداری منابع آب در حوضه آبریز زایندهرود آثار محیطی نامناسبی دارد و پایداری حوضه را با خطر جدی روبهرو کرده است. تغییرات Land use حوضه نشان از دستاندازی گسترده فعالیتهای انسانی در حوضه داشته و، از طرفی، با خشکی رودخانه، فشار بر سفرههای آب زیرزمینی تشدید شده است. میانگین شاخصهای پرسشنامه پیامدهای خشکسالی نیز عدد ۲۲/۴ بهدست آمده که نشان از وضعیت نامناسب شاخصهای زیستمحیطی در بخش پاییندست حوضه دارد.

Keywords:

پیامدهای محیطی , تغییرات کاربری زمین , رودخانه زایندهرود , منابع آب زیرزمینی , ناپایداری منابع آب