شریف لک زایی - استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده مقاله حاضر به بررسی ظرفیت های عملی حکمت متعالیه در مقایسه با انقلاب اسلامی ایران می‎پردازد. پرسش این است که پشتوانه فلسفی و خردورزانه انقلاب اسلامی ایران چیست؟ آیا می‎توان گفت انقلابی چنین بزرگ، فاقد پشتوانه فلسفی و خردورزانه است؟ نگارنده با بررسی دیدگاه موافقان و منتقدان، بر ظرفیت حرکت‎آفرین حکمت متعالیه در انقلاب اسلامی تاکید کرده و بر این نظر است که این حکمت هم در پیدایش انقلاب اسلامی تاثیراتی داشته است و هم در استمرار و تداوم آن نقش موثری ایفا کرده و خواهد کرد. این موضوع به‎ویژه در تاسیس دانش‎های موردنیاز، به پشتوانه علمی و عملی چنین دستگاه فلسفی‎ای امکان‎پذیر خواهدشد. در واقع، فلسفه متعالیه به سبب نوع نگاه به انسان و قائل‎شدن به حرکت جوهری، پشتوانه حرکت‎های انقلابی را فراهم‎می‎کند. اگرچه منتقدان نیز به دلیل حضور امام خمینی در نقش رهبری انقلاب بر تاثیر حکمت متعالیه بر انقلاب اسلامی تاکید می‎‎کنند، این تاثیر را تاثیر تام و تمامی نمی دانند. به نظر، اوج اسفار اربعه که سفر چهارم است، انقلاب اسلامی و تاسیس نظام جمهوری اسلامی توسط امام خمینی است. حکمت متعالیه تاثیر بسیاری در پیدایش، استمرار و تداوم انقلاب اسلامی داشته است. افزون بر اینکه به این وسیله می‎توان ارزش‎های انقلاب اسلامی را احیا کرد و با تحلیل انقلاب اسلامی ایران با بهره‎گیری از عناصر حکمت متعالیه جان تازه‎ای به مباحث تحلیلی انقلاب اسلامی ایران ببخشیم.

کلیدواژه ها: حکمت متعالیه, انقلاب اسلامی, حرکت جوهری, اسفار اربعه, امام خمینی