محمدهاشم برادران - کارشناس ارشد، گروه زراعت، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
لیلا رضائی - کارشناس ارشد، گروه زراعت، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
سعید بختیاری - دکتری اصلاح نباتات، گروه کشاورزی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر به جهت مقاومت در برابر تنش خشکی گیاه ریحان، پژوهشی در آزمایشگاه تحقیقات گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور در سال ۱۳۹۷ به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه­ای انجام شد. هر دو مرحله شامل چهار سطح پرایم با غلظت­های متفاوت محلول پلی­اتیلن گلایکول (شاهد، ۳- بار، ۶- بار، ۹- بار) بود. در مرحله اول سطوح خشکی شامل چهار سطح تنش خشکی (شاهد، ۳- بار، ۶- بار، ۹- بار) و مرحله دوم شامل سه سطح تنش خشکی (شاهد (۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی)، ۷۵ درصد ظرفیت زراعی،۵۰ درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد تنش خشکی می تواند اثرات معنی داری در کاهش درصد مولفه های جوانه زنی (درصد جوانه­زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص جوانه­زنی، وزن تر ریشه­چه و ساقه چه و وزن خشک ریشه­چه و ساقه­چه) و رشدی گیاه ریحان در سطح (P≤۰.۰۱) در مرحله آزمایشگاه و گلخانه داشته باشد. در گلخانه تنها طول ریشه، میانگین تعداد برگ روی بوته و سطح برگ ثانویه معنی دار بود. همچنین در بررسی اثر متقابل پرایمینگ بر تنش خشکی نیز اثرات معنی داری در کاهش درصد مولفه های جوانه زنی و رشد گیاه ریحان در سطح (P≤۰.۰۱) در مرحله آزمایشگاه و گلخانه مشاهده شد. درکل نتایج نشان می­دهد ریحان گیاهی است بسیار حساس به خشکی و با توجه به شرایط اقلیمی و رویکرد به گیاهان دارویی بهتر است پژوهش های بیشتری در این زمینه صورت گیرد.  

تنش خشکی, پرایمینگ, ریحان, مولفه های جوانه زنی