سارا بازیار - استادیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
مرجان دیانت - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

به­منظور ارزیابی چگونگی جوانه زنی بذر علف هرز تاتوره آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار آزمایشگاه تحقیقاتی علف های هرز موسسه تحقیقاتی گیاهپزشکی کشور واقع در کرج در سال ۱۳۹۷ انجام گرفت. فاکتور اول شاملهفت جمعیت تاتوره (کرج، قزوین، زرقان، گرگان، نجف­آباد، نیشابور و نقده)، فاکتور دوم شامل سه سطح رطوبت نگهداری بذور (خشک، مرطوب و خشکی متناوب و مرطوب) و فاکتور سوم شامل چهار سطح متفاوت دمایی که در واقع شبیه­سازی دمای ماه های مختلف از زمان ریزش بذر تا شروع رشد مجدد بودند به صورت متوسط دمای آذر و دی، بهمن و اسفند، فروردین و اردیبهشت و خرداد اعمال گردیدند. پس از اعمال تیمارها آزمایشات جوانه زنی در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد صورت گرفت. تابع سیگموئیدی ۳ پارامتری به خوبی روند جوانه زنی را در جمعیت های تاتوره در برابر سطوح مختلف دمای نگهداری بذرها توصیف نمود. با افزایش دما از میزان خواب جمعیت های بذر تاتوره کاسته شد، اما شرایط رطوبتی خاک در زمان دفن بذر نیز بر نوع پاسخ شکل­گرفته نقش بسیار داشت. در شرایط نور و در تمام محتوای رطوبتی خاک جمعیت کرج سرعت جوانه زنی بیشتری نسبت به سایر جمعیت­ها داشت. در خاک خشک و در شرایط تاریکی تنها جمعیت زرقان موفق به جوانه­زنی شد. جمعیت های نیشابور و نجف­آباد در شرایط تاریکی موفق به شکست خواب نشدند. بنابراین با توجه به حساسیت بذور این جمعیت­ها به نور در مرحله جوانه زنی، قبل از اقدام به کاشت گیاه زراعی از طریق مدیریت عملیات شخم، تا حدودی می­توان آن­ها را کنترل نمود. 

تابع سیگموئیدی, دما, علف هرز, نور