سمیرا علیپورگراوند - دانشگاه شاهد
مجید امینی دهقی - دانشگاه شاهد، هیئت علمی
شکوفه غلامی - دانشگاه شاهد تهران

به منظور بررسی اثر دگرآسیبی عصاره اندام های مختلف علف های هرز پیچک و پنیرک صحرایی بر جوانه زنی و برخی صفات کمی سه رقم کنجد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد در سال ۹۵ اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل ارقام کنجد در سه سطح (یلووایت، هلیل و اولتان)، علف هرز در دو سطح (پیچک صحرایی و پنیرک صحرایی)، عصاره اندام های گیاه در سه سطح (ریشه، ساقه و برگ) و غلظت عصاره ها در سه سطح (۰، ۵ درصد و ۱۰درصد) در سه تکرار بود. نتایج نشان داد، تیمارهای بکار برده شده تاثیر معنی داری بر صفات درصد جوانه زنی، رنگدانه های فتوسنتزی، محتوای پرولین و پروتئین داشتند. عصاره ساقه پیچک صحرایی و ریشه پنیرک صحرایی به ترتیب در ارقام یولوایت و اولتان ۱۰۰ درصد جوانه زنی را نشان می دهند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که عصاره ریشه پیچک صحرایی باعث افزایش محتوای کلروفیل گیاهچه رقم اولتان شد. عصاره اندام های مختلف علف های هرز مورد بررسی محتوای پرولین و پروتئین ارقام کنجد را کاهش دادند. نتایج همچنین نشان داد که مواد تولیدی از اندام های علف هرز پیچک و پنیرک صحرایی، جوانه زنه زنی و رشد ارقام کنجد را تحت تاثیر قرار دادند. در این میان علف هرز پنیرک در مقایسه با پیچک، پتانسیل بالاتری در تولید مواد دگرآسیب از خود نشان داد. با توجه به اینکه بقایای علف های هرز مورد بررسی از طریق تولید مواد شیمیایی برخوردار از خاصیت آللوپاتیک می توانند رشد کنجد را مختل کنند، بنابراین توصیه می شود مدیریت لازم در کنترل بقایای علف-های هرز پیچک و پنیرک انجام شود.

آللوپاتی, درصد جوانه زنی, پیچک صحرایی, محتوای پرولین