شیما مرادی - استادیار گروه ارزیابی سیاست ها و پایش علم، فناوری و نوآوری/ مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران
ساجده عبدی - کارشناس پژوهشی گروه ارزیابی سیاست ها و پایش علم، فناوری و نوآوری/ مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران

مقدمه: علم باز (علم آزاد یا علم همگانی) واژه­ ای پیچیده است، و به روندها و جنبش ­هایی اطلاق می شود و گستره ­ای از منابع همگانی (باز)، دسترسی همگانی (دسترسی آزاد)، بایگانی همگانی، تا انتشارات آزاد را در برمی گیرد. مقاله حاضر بر جنبش علم باز به ­عنوان ساختار تقویت کننده­ زیست­ بوم آموزش وپرورش پرداخته است.روش­ شناسی: این مطالعه مروری- تحلیلی و مبتنی بر شواهد است که با تکیه بر مدل زیست بوم منابع باز به تحلیل مولفه­ های مرتبط شامل ذینفعان یادگیری (افراد، سازمان ها و جوامع) و ابزارهای یادگیری (ابزاری و محتوایی) به همراه ارائه مستندات ملی و بین ­المللی در هر مورد می ­پردازد و در انتها، توصیه ­های سیاستی را در این راستا برای کشور ارائه می­کند.یافته­ ها: نتایج پژوهش ­ها، داده ­ها، روش­ ها و نیز مطالب درسی و تدریس، نرم ­افزارها و ابزارهای آموزشی می­توانند به ­صورت رایگان در دسترس باشند و بارها مورد بهره ­برداری شوند. وب ۲ و واسپارگاه ­ها را می­توان از جمله ابزارهای یادگیری در ارائه منابع باز معرفی کرد.نتیجه­: تصدیق مبحث علم باز و کلیه مولفه ­های آن در توسعه و پیشرفت حوزه آموزش علم اطلاعات و دانش­ شناسی امری انکارناپذیر است و اساتید، متخصصان و پژوهشگران این حوزه، به دلیل بهره ­گیری از فناوری ­های روز دنیا همچون برگزاری کارگاه­ های وبینار آموزشی، از دستاوردهای منابع آموزشی باز در پیشبرد اهداف این حوزه، بی ­نصیب نمانده ­اند.

آموزش باز, ابزار آموزش, وب ۲, واسپارگاه­ها, مدل زیست بوم منابع باز