سیده الهام هاشمی بنجار - دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی/ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
ثریا ضیایی - دانشیار/ گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مریم سلامی - استادیار/گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

هدف: کلان داده مجموعه داده هایی است که با برخورداری از ویژگی هایی خاص، از طریق سیستم های نرم افزاری معمول امکان ذخیره سازی، مدیریت و پردازش آنها وجود ندارد. رایانش ابری مجموعه ای از منابع مجازی سازی شده با قابلیت دسترسی و استفاده آسان است. فناوری ذخیره سازی بر مبنای ابر قادر به مدیریت موثر کلان داده ها است. هدف این پژوهش تعیین وضعیت موجود مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری و رتبه بندی مولفه های آن در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران است.روش شناسی: پژوهش حاضر، از نوع مطالعات کاربردی و از نظر ماهیت، روش و کنترل متغیر ها در زمره تحقیقات توصیفی است. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران به تعداد ۵۲۰ نفر است. پرسشنامه به صورت الکترونیکی در اختیار پاسخگویان قرار گرفت و در مجموع ۳۹۳ پرسشنامه دریافت و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته که با بررسی مطالعات پیشین شش مولفه اصلی موثر بر مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری شامل نیروی انسانی، سازمان، زیر ساختار، مسائل اقتصادی، فرهنگ و مدیریت داده شناسایی شد که از طریق تحلیل عاملی تاییدی، روایی آن تایید شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار های اس. پی. اس. اس۲۲[۱]  و آموس ۲۲[۲] استفاده شد.یافته ها: وضعیت موجود مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران از دیدگاه کتابداران، با میانگین ۵۸۲/۲۳ و انحراف استاندارد ۶۵۵/۷ معادل ۴۱۷۳۰/۰-، نامطلوب ارزیابی شد. رتبه بندی مولفه های وضعیت موجود از قوت به ضعف به ترتیب ۱. نیروی انسانی با میزان بار عاملی ۶۴/.، ۲. مسائل اقتصادی با میزان بار عاملی ۶۰/۰، ۳. زیرساختار با میزان بار عاملی ۵۹/۰، ۴. مدیریت داده با میزان بار عاملی ۵۸/۰، ۵. فرهنگ با میزان بار عاملی ۵۷/۰، ۶. سازمان با میزان بار عاملی ۵۲/۰ قرار دارند.نتیجه : کتابداران به واسطه درگیری روزمره شان با حجم بسیار بالای داده، عملا با کلان داده ها درگیر هستند. تطابق متوسط بودجه این کتابخانه ها با نیاز های فعلی و تامین هزینه های لازم برای دیجیتال سازی منابع و وجود زیر ساختار های قانونی سخت افزاری و نرم افزاری مناسب، راه را برای انجام اقدامات لازم برای بهره برداری از سرویس های ذخیره سازی مبتنی بر ابر را هموار می کند. اغلب کتابداران ضمن درک فرهنگ دسترسی آزاد به اطلاعات، اهمیت ارائه داده های تحلیل شده به مراجعین را درک کرده اما درک مراجعین از دریافت چنین داده هایی در حد متوسط می باشد. آگاهی و درک پایین مسئولین و عدم تمایل به تعامل و همکاری با سازمان های فعال در این حوزه، محیط پایداری را جهت کار با کلان داده ها و ارائه خدمات بر مبنای آنها را فراهم نمی کند. [۱]. Spss[۲]. Amos

مدیریت کلان داده, رایانش ابری, کتابخانه های دانشگاهی, کتابداران