مهدی عقیقی شاهوردی - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد تهران، ایران.
حشمت امیدی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شاهد تهران، ایران.

این مطالعه به منظور بررسی اثر هورمون اکسین و شوری بر صفات جوانه زنی و رشد دانه رست های توده های مختلف زیره سبز (محلی خراسان-گناباد، اصفهان و کرمان) اجرا گردید. شوری در سه سطح صفر، ۱۵۰ و ۳۰۰ میلی مولار به همراه غلظت هورمون اکسین در سه سطح صفر (آب مقطر)، ۳ و۶ میلی گرم بر لیتر به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار به کار برده شدند. صفات درصد جوانه زنی، تعداد جوانه نرمال و غیرنرمال، طول ساقه چه، طول ریشه چه، وزن تر و خشک دانه رست اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر توده زیره، شوری، اکسین و اثرات متقابل دوگانه و سه گانه مابین این تیمار ها بر صفات درصد جوانه زنی، تعداد دانه رست های نرمال و غیرنرمال و طول ریشه چه معنی دار بود. بیشترین درصد جوانه زنی (۶۶/۹۴ درصد) در سطح شوری ۳۰۰ میلی مولار در غلظت هورمون شاهد در توده محلی اصفهان بود. بیشترین تعداد دانه رست نرمال (۶۶/۲۴) در سطح شوری ۳۰۰ میلی مولار و غلظت هورمون صفر (شاهد) در توده محلی اصفهان ایجاد شد. توده محلی اصفهان بدون اعمال شوری و عدم کاربرد هورمون اکسین با ۴۸/۱۰ سانتی متر بالاترین و توده محلی خراسان با ۳ میلی گرم بر لیتر هورمون اکسین در شوری ۳۰۰ میلی مولار با میانگین ۹۸/۱ سانتی متر کم ترین طول ریشه چه را داشت. به نظر می رسد که مقدار اکسین ۳ و ۶ میلی گرم در لیتر توانست اثرات منفی شوری روی جوانه زنی بذور زیره سبز در مرحله تولید دانه رست را تعدیل کند.

جوانه زنی غیرنرمال, دانه رست, درصد جوانه زنی, ریشه چه, ساقه چه