یوسف قاضی خانلو ثانی - کارشناس ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زنجان
حمید باقری - کارشناس ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زنجان
خلیل جمشیدی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زنجان

به منظور بررسی امکان بهبود شاخص های جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاه چه ذرت رقم ماکسیما توسط کلسیم تحت تنش شوری ناشی از NaCl، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه زنجان انجام شد. از محلول های کلرید سدیم (صفر، ۳، ۶ و ۹ دسی زیمنس بر متر به ترتیب با افزودن صفر، ۹۲/۱، ۸۴/۳ و ۷۶/۵ گرم نمک کلرید سدیم در هر لیتر آب) به عنوان سطوح شوری و از کلرید کلسیم به عنوان منبع کلسیم استفاده گردید که در آن سطوح صفر، ۴، ۸ و ۱۲ میلی مولار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که جوانه زنی بذر، رشد ریشه چه و ساقه چه گیاهچه ها با افزایش غلظت کلریدسدیم کاهش یافت و درصد جوانه زنی نهایی از ۶۵ درصد در شاهد به ۳۳/۴۳ درصد در تنش شوری ۹ دسی زیمنس بر متر رسید. کلرید کلسیم در سطح ۴ میلی مولار توانست اثر منفی شوری را تا غلظت ۹ دسی زیمنس بر متر کاهش دهد و از کاهش جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه جلوگیری کند. به طوریکه سطح ۴ میلی مولار کلرید کلسیم، درصد جوانه زنی را در سطوح ۳، ۶ و ۹ دسی زیمنس بر متر مربع به ترتیب از ۵۵ به ۳۳/۵۸ درصد، از ۵۰ به ۶۰ درصد و از ۳۳/۴۳ به ۳۳/۵۸ درصد نسبت به شاهد همان سطوح افزایش داد. غلظت ۸ میلی مولار کلریدکلسیم توانست اثرات بهبودی را در غلظت های ۳ و ۶ دسی زیمنس به ترتیب به میزان ۱۸/۱۸ و  ۶۶/۴۶ درصد از خود نشان دهد و غلظت ۱۲ میلی مولار کلریدکلسیم نتوانست اثر تعدیلی بر صفات مورد مطالعه داشته باشد. همچنین، تحت شرایط بدون تنش، کلرید کلسیم در غلظت های ۴ و ۸ میلی مولار توانست شاخص بنیه، وزن خشک و وزن تر گیاهچه ها را افزایش دهد. بنابراین نتایج حاکی از امکان افزایش شاخص های جوانه زنی بذور ذرت در شرایط بدون تنش، علاوه بر اثر تعدیل کنندگی آن بر تنش شوری بود.       

استقرار گیاهچه, بهبود دهندگی کلسیم, تحمل به شوری, جوانه زنی, کلرید سدیم, کلسیم