حمیدرضا قاسمی - دانشجو گروه زیست دانشکده علوم دانشگاه اصفهان
اکبر مستاجران - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، ایران

شوری یکی از تنش هایی است که از راه تاثیر بر بسیاری از فعالیت های فیزیولوژیک و مورفولوژیک، رشد و نمو گیاه و تولیدات کشاورزی را محدود می کند. مقاومت به شوری در طول جوانه زنی و رشد اولیه دانه رست ها در مورد ۶۰ رقم گندم (Triticum aestivum L.) در سه سطح شوری کنترل (۰/۰)، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی مولار کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی و با سه تکرار انجام شد. این ارقام از نظر مقاومت به شوری طبقه بندی شده و ارقام سرخ تخم، بزوستایا، توس، نیک نژاد، یاوروس و مروارید در گروه مقاوم و ارقام چمران، روشن، سیوند، شیرودی، سرداری و نیشابور در گروه حساس و پایین دندروگرام قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که تیمارهای مختلف شوری اثر قابل توجهی بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه، طول ریشه چه و ساقه چه و همچنین نسبت طول ساقه چه به طول ریشه چه تمام ارقام مورد مطالعه داشته است و میزان کاهش طول ساقه چه بیشتر از ریشه چه بود. تمام متغیرهای اندازه گیری شده با افزایش سطح شوری کاهش معنی داری نشان دادند. بین ارقام مورد مطالعه و بر اساس دندروگرام رسم شده، رقم چمران حساس ترین در حالی که رقم سرخ تخم مقاوم تر از بقیه بود. بنابراین، از شاخص تحمل شوری (STI) که از مجموع صفات اندازه گیری شده به دست آمده است، می توان در تعیین میزان حساسیت یا مقاومت ارقام مختلف گندم استفاده کرد.

جوانه زنی, رشد دانه رست ها, شوری, گندم