کتایون حسینی - دانشجوی دکترا، گروه آلودگی محیط زیست، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
لعبت تقوی - دانشیار گروه علوم محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
صابر قاسمی - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
محسن دهقانی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی محیط زیست، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندر عباس، ایران

هدف از پژوهش حاضر تعیین غلظت محتوای فلزات سنگین سرب، نیکل، کروم و وانادیوم در خاک و ارزیابی میزان خطر بالقوه محیط زیستی فلزات سنگین در خاک سطحی استقرار خطوط لوله انتقال میعانات گازی عسلویه-بندرعباس بود. بدین منظور ۱۰ ایستگاه به طور تصادفی در یک خط ترانسکت طولی انتخاب و نمونه برداری خاک انجام شد. هضم اسیدی نمونه ها انجام و بعد از صاف نمودن آن ها با استفاده از محلول های کالیبراسیون غلظت هریک از عناصر فلزات توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. با توجه به نتایج بررسی، میانگین غلظت فلزات سنگین شامل سرب (pb)، نیکل (Ni)، کروم (Cr) و وانادیوم (V) در محدوده مطالعاتی به­ترتیب ۴/۱±۴/۷، ۴/۲±۵/۴۲، ۹/۵±۶/۵۳ و mg/kg ۵/۲±۷/۱۹ به­دست آمد. با توجه به اینکه یافته های این مطالعه در محدوده مجاز مندرج در استاندارد محیط­زیستی کشور بوده اثبات می کند که اجرای خط لوله منجر به آلودگی محیط­زیست ناشی از فلزات سنگین نشده است. اما احتمالا فعالیت های انسانی باعث افزایش غلظت فلزات شده است. در این پژوهش همبستگی معنی داری بین میانگین محتوی عناصر سرب و وانادیم بین عناصر کروم و وانادیوم و همچنین بین عناصر نیکل و کروم به دست آمد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص های زمین انباشتگی (Igeo)، درجه آلودگی اصلاح شده (mCd) و شاخص خطر بالقوه بوم شناختی نشان داد که خاک های مسیر خطوط انتقال میعانات گازی به ترتیب در دامنه خاک های غیرآلوده، محدوده بسیار پایین آلودگی خاک و خطر بالقوه بوم شناختی کم قرار داشت.

آلودگی نفتی, ارزیابی, ترکیبات نفتی, فلزات سنگین, خاک سطحی, خطوط انتقال