علیرضا قائمی نیا - دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
محسن آزادی - کارشناس ارشد فلسفه دین از دانشگاه باقرالعلوم علیه  السلام

امروزه بررسی مناسبات میان علم و دین در گرو تعیین موضع در قبال مسئله پیدایش انسان است. نسبت میان آموزه های قرآنی و یافته های تجربی در این مسئله، پرسشی است که علامه طباطبایی و رشید رضا در تفسیر آیات مربوط به انسان و پیدایش او درصدد پاسخ به آن برآمده اند. در این میان مولف المنار در تلاش هرچه بیشتر برای برقراری و اعلام هم نوایی کامل میان این دو است. در مقابل المیزان به صورت جدی سعی در به چالش کشیدن روش مند و هدف مند علوم تجربی دارد. اگرچه سلوک المنار در حل این مسئله از انفعال مولف در برابر علوم تجربی حکایت دارد، اما در مقابل نویسنده المیزان از روش های گوناگونی برای رد علوم تجربی بهره برده است. با این همه، هیچ یک از تفاسیر المنار و المیزان مبانی معرفت شناختی رویکرد خود را، حتی تلویحا، بیان نکرده اند. از این رو دستیابی به الگوی جامع مناسبات علم و دین از این رهگذر بسیار دشوار است.

علم و دین, پیدایش انسان, تکامل انواع, علامه طباطبایی, رشید رضا