ابراهیم دادجو - پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

هر چیزی که ساختار منسجم و معقولی دارد، دارای ساختار و دستگاهی منطقی است. قرآن کریم نیز در مقام کتاب آسمانی ای که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده، دارای ساختار و دستگاهی منطقی است. از آنجا که قرآن کریم بر انسان ها نازل شده و قصد خروج انسان ها از ظلمت ها به نور را دارد باید دارای ساختاری بر وفق ادراک انسان ها باشد. ساختار فکری و ادراکی انسان ها بر ساختار منطق ارسطویی که چیزی جز ساختار ادراکی و فکری نوع بشر نیست مبتنی است. از این روی، ساختار قرآن کریم نیز به این دلیل که خطاب به انسان هاست باید براساس ساختار منطق ارسطویی باشد. ساختار منطق ارسطویی مبتنی بر برهان و خطابه و جدل و شعر و سفسطه است. ساختار قرآن کریم نیز مبتنی بر منطق ارسطویی یعنی منطق نوع بشر است، منتهی از آنجا که قصد قرآن کریم خروج آدمی از ظلمت ها به نور است، با دوری جستن از تعابیر شعری (خیالی) و سفسطی (کاذب)، به برهان و خطابه و جدل اکتفا نموده است.

قرآن کریم, سوره, آیه, منطق ارسطویی(صوری), دستگاه منطقی, حکمت, موعظه, جدل, کتاب, حجت, قیاس