عبدالعلی شکر - دانشگاه شیراز

صدرالمتالهین در بیان دو اطلاق وجود رابطی، به اختلاف نوعی میان یکی از اطلاقات آن با وجود محمولی معتقد شده است. این عقیده با اشتراک معنوی و وحدت مفهوم وجود ناسازگار به نظر می رسد. به همین جهت شارحان وی به توجیه اختلاف نوعی و رفع تعارض پرداخته اند. برخی این دیدگاه را از وی عجیب دانسته و گروهی در تایید آن، وجه مشترک میان وجود رابط و محمولی یا مستقل را نفی کرده اند. برخی دیگر غایت تباعد و بینونت را بر مبنای تشکیک وجود مطرح کرده اند. اختلاف در مفهوم، توجیه دیگری برای بیان این ادعاست. علامه طباطبایی دیدگاهی مقابل نظر ملاصدرا دارد. در واقع، وجود رابط که در مقابل وجود محمولی قرار دارد و در قضایا استعمال می شود و مربوط به حوزه منطق می باشد، با آن وجود رابط که در مقابل وجود مستقل قرار دارد و یک بحث فلسفی به شمار می رود متفاوت است. آنچه صدرالمتالهین حکم به اختلاف نوعی آنها نموده است، وجود رابط به معنای نخست با وجود محمولی است. قسم دیگرمشمول اشتراک معنای وجود است.

وجود رابط, وجود مستقل, وجود محمولی, صدرالمتالهین, اختلاف نوعی