حسین بستان نجفی - استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

این مقاله با هدف پیشبرد ادبیات بحث علم دینی، به ویژه در زمینه روش شناسی علم دینی و با بهره گیری از روش تحلیل عقلی به معرفی روشی تلفیقی می پردازد که بر استفاده از ظرفیت های اجتهاد (روش تخصصی فهم و تفسیر متون دینی) و روش های علوم اجتماعی در جهت افزایش تعامل میان آنها در مقام نظریه پردازی استوار است. نتیجه این تحقیق، ارائه روشی شش مرحله ای برای نظریه سازی دینی در علوم اجتماعی است که دو راهبرد استقرائی و قیاسی را به طور طولی با هم ترکیب می کند. مراحل شش گانه این روش عبارتند از: تدوین پرسش تحقیق، مروری بر ادبیات بحث، جستجو و استخراج گزاره های مرتبط با مسئله تحقیق در متون دینی، گزاره پردازی، ساخت الگوهای نظری انتزاعی و تجربی انضمامی. با توجه به اینکه تطبیق مباحث بر مثال های مشخص در انتقال بهتر آنها تاثیر بسزایی دارد، مسئله عرفی شدن که از مسائل بسیار مهم در حوزه جامعه شناسی دین است، برای نمونه انتخاب شده است.

علم دینی, جامعه شناسی اسلامی, روش علم دینی, روش نظریه سازی دینی