غلامعلی مظفری - دانشیار گروه جغرافیا، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه یزد
مهران فاطمی - استادیار دانشگاه میبد، یزد، ایران
حمیده دهقان - کارشناس ارشد اقلیم شناسی، یزد، ایران

دما یکی از مهمترین متغیرهای هواشناسی موثر در رشد و نمو موجودات زنده است. برای کمیسازی اثر دما در رشد و نمو گیاهان عموما از شاخصهای درجه- روز رشد استفاده میشود. از این رو، هدف از این تحقیق اندازهگیری میزان روند تغییرات درجه- روز رشد دماهای ۵ و ۱۰ درجه سانتیگراد در طول فصل رویشی در ۳۱ ایستگاه سینوپتیک منتخب با ۲۵ سال دوره آماری مشترک (۱۳۶۴ ۱۳۸۹) در سطح کشور است. برای محاسبه واحدهای گرمایی طول فصل رشد از روش دمای میانگین روزانه منهای دمای پایه استفاده و نقشههای پهنهبندی آن تهیه شد. با استفاده از آزمون من- کندال، چگونگی و زمان آغاز روند یا تغییرات واحدهای گرمایی مشخص و مقدار تغییرات محاسبه شد. نتایج تحقیق تغییرات بیشتری را در سریهای مربوط به واحدهای گرمایی با آستانههای دمای ۱۰ درجه نسبت به سریهایی با آستانه ۵ درجه نشان داد. ایستگاههای آبادان و اهواز در دمای ۱۰ درجه، برخلاف ایستگاههای دیگر، دارای روند کاهشی بودند. نقشه پهنهبندی واحدهای گرمایی نشان داد که واحدهای گرمایی در پایه دمایی ۵ درجه از جنوب به شمال کشور و از غرب به شرق افزایش مییابد و کاهش آن در پایه دمایی ۱۰ درجه است.

آزمون من- کندال, ایران, روند واحدهای گرمایی طول فصل رشد, طول فصل رشد