شهاب اقبالی - دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محسن جهان - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
معصومه صالحی - مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد

از عوامل مهم در سازگاری گیاهان به شرایط محیطی جدید، تطابق مناسب مراحل نموی و امکان پیش بینی آن است. کینوا (Chenopodium quinoa, Willd) از خانواده تاج خروسیان، گیاهی شبه غله ای یک ساله، با قابلیت های بالا برای کشت در اغلب مناطق جهان به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک است. افزایش تنوع در گونه های گیاهی مورد کشت و کار می تواند راهکاری حیاتی در مقابله با تغییرات اقلیمی و ایجاد ظرفیت مناسب تولید، به لحاظ کمی و کیفی در سبد غذایی باشد. این تحقیق در ۱۰ آزمایش جداگانه، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در شهر یزد انجام شد. تیمار آزمایشی شامل ۵ لاین امیدبخش و شاهد بود. ۱۰ تاریخ های کاشت شامل: ۹ فروردین، ۹ اردیبهشت، ۷ خرداد، ۷ تیر، ۴ مرداد، ۱ شهریور، ۱۴ شهریور، ۲۹ شهریور، ۹ بهمن و ۱۰ اسفند بود. هر سه روز، مراحل فنولوژیک هر لاین شامل فاصله زمانی کاشت تا هر مرحله از نمو شامل سبز شدن، چهار برگی، ظهور جوانه گل، تشکیل پانیکول، گرده افشانی، خمیری دانه، سفت شدن دانه و تغییر رنگ ثبت شد. نتایج نشان داد که میانگین دماهای مرحله گلدهی تا تشکیل بذر در ۵ لاین بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد و در لاین ۶ بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد بود. میانگین طول روزهای مرحله گلدهی تا تشکیل بذر لاین ها بین ۱۲ تا ۵/۱۲ ساعت بود. رابطه بین دما و طول روز از لحاظ تاثیر بر مقدار درجه روز رشد گلدهی عکس یکدیگر بود، به طوری که با کاهش طول روز و افزایش دما، مقدار درجه روز رشد گلدهی افزایش یافت. به طور کلی، نتایج این پژوهش، روز کوتاهی کینوا را تایید کرد و نشان داد که این گیاه از مرحله گلدهی تا رسیدگی دانه، تحت تاثیر طول روز قرار می گیرد. همچنین، نتایج نشان داد که لاین ۶، برای کشت در مناطق سردسیر مناسب تر از سایر لاین ها است.

تاریخ کاشت, درجه روز رشد, زمان حرارتی, زودرس, طول روز