محمد کاوسی کلاشمی - استادیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمد کریم معتمد - دانشیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

ارزیابی ماهیت رفتاری سری­های زمانی قیمت محصولات کشاورزی نقش شایان توجهی در بهبود فرایندهای سیاست­گزاری مدیریت تنظیم و کنترل بازار مواد غذایی دارد. برنج از جمله مواد غذایی اساسی و با اهمیت در سبد غذایی خانوارهای ایرانی محسوب می­شود. در این پژوهش، ماهیت رفتاری سری­های زمانی ماهیانه قیمت عمده­فروشی برنج صدری درجه یک و معمولی طی سال­های ۹۵-۱۳۷۸ (۲۱۶ مشاهده) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت بررسی ویژگی­های آماری، الگوسازی روند، تجزیه به مولفه­های اصلی، الگوسازی ماهیت رفتاری و شناخت ریشه­های فصلی و غیرفصلی این دو سری زمانی صورت گرفت. نتایج حاصل نشان داد که رشد قیمت عمده­فروشی برنج صدری درجه یک و معمولی دارای روند پله­ای طی سال­های اخیر (بعد از سال ۱۳۸۶) بوده است. فرم­های تابعی رشد نمایی و منحنی S در قیاس با سایر فرم­ها، الگوسازی بهتری را برای روند سری­های زمانی مورد مطالعه ارایه کردند. الگوریتم چندگانه Holt-Winter (HWM) نیز بهترین الگوی غیرپارامتریک برای توجیح ماهیت رفتاری سری­های زمانی ماهیانه قیمت عمده­فروشی برنج صدری درجه یک و معمولی بود. بررسی وجود ریشه­های واحد فصلی، شباهت وجود ریشه­ها در دو سری مورد مطالعه را نشان داد. از سوی دیگر، ریشه بلندمدت در هیچ­یک از دو سری زمانی ماهیانه قیمت عمده­فروشی برنج صدری درجه یک و معمولی در سطح احتمال پنج درصد آماری وجود نداشت.  

برنج معمولی و درجه یک, رفتار قیمت, روند زمانی, ریشه واحد فصلی, شاخص های فصلی, فرم تابعی