محمد امین مزینانی - دانشجوی دکتری، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سعید نواب پور - دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
رضا اقنوم - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
خلیل زینلی نژاد - استادیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
محمد علی دهقان - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

بیماری لکه قهوه­ای معمولی با عامل قارچی Cochliobolus sativus یکی از بیماری­های مهم برگی جو است. به­منظور شناسایی مکان های ژنی مرتبط با مقاومت گیاهچه­ای به این بیماری در یک جمعیت جو بهاره دو ردیفه اروپایی شامل  ۱۴۲ رقم تجاری، از داده­های ژنوتیپی ۴۰۷ نشانگر AFLP و SSR و داده­های فنوتیپی حاصل از واکنش این ارقام نسبت به چهار جدایه عامل بیماری لکه قهوه­ای معمولی جو (جدایه­های Csh-۱ و Csh-۱۶ از جو و Cst-۴۲ و Cst-۱۵۱ از گندم) استفاده شد. این جدایه­ها از استان­های مازندران، گلستان و خراسان رضوی جمع­آوری شدند. نتایج نشان داد که بیش­تر ارقام مورد مطالعه در مرحله گیاهچه­ای نسبت به جدایه­های Csh-۱۶ و Cst-۴۲ مقاوم بودند، اما بیش­ترین تعداد واکنش حساسیت نسبت به جدایه­های Csh-۱ و Cst-۱۵۱ مشاهده شد. بررسی ساختار جمعیت، لاین­های مورد مطالعه را به دو زیرجمعیت احتمالی (K=۲) تقسیم کرد. تجزیه ارتباطی با استفاده از مدل خطی عمومی (GLM) به­ترتیب شش و دوازده مکان ژنی و با استفاده از مدل خطی مخلوط (MLM) به­ترتیب سه و چهار مکان ژنی مرتبط­ با مقاومت به جدایه­های حاصل از برگ جو و گندم در سطح احتمال یک درصد (P≤۰.۰۱) شناسایی شد. این مکان­های ژنی روی کروموزوم­های ۲H، ۳H، ۵H، ۶H و ۷H نقشه­یابی شدند. تمامی مکان­های ژنی شناسایی شده اختصاصی هر جدایه بودند و فقط نشانگر Bmag۰۲۲۵-۱۶۱ با مقاومت به دو جدایه Cst-۱۵۱ و Csh-۱ مرتبط بود. نشانگرهای شناسایی شده پس از تایید و اعتبارسنجی می­توانند در برنامه­های به­نژادی برای تولید ارقام مقاوم به بیماری مورد استفاده قرار گیرند.

نقشه یابی ارتباطی, AFLP, Cochliobolus sativus, SSR