مهشید زاد بهتوئی - دانش آموخته کارشناسی ارشد،گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رئوف سید شریفی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
راضیه خلیل زاده - دانش آموخته دکتری،گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

به­ منظور مطالعه عملکرد دانه، کاراییمصرفنیتروژن، انتقال مجدد و مولفه های پرشدن دانه برنج در واکنش به کاربرد نیتروژن و کودهای زیستی، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۳ در مزرعه­ای در شهرستان سیاهکل استان گیلان انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل مقادیر کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) از منبع اوره و کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کود زیستی، کاربرد میکوریز، کاربرد ازتوباکتر و آزوسپریلیوم، کاربرد توام میکوریز با ازتوباکتر و آزوسپریلیوم) بودند. نتایج نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه و مولفه هایپرشدندانه (سرعت، طول دوره و دوره موثر پر شدن دانه) در بالاترین سطح نیتروژن و کاربرد تواممیکوریز با ازتوباکتر و آزوسپریلیومبه دست آمد. با افزایش سطوح نیتروژن، میزان انتقال مجدد ماده خشک از کل بوته و ساقه کاهش یافت. کاربرد میکوریز، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم با ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن، سهم فرآیند انتقال مجدد در عملکرد دانه و میزان مشارکت ذخایر ساقه را کاهش داد. بیش ترین کارایی مصرف نیتروژن به سطح کودی ۶۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن و کم ترین آن به سطح کودی ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن تعلق داشت. به­ طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که۱۲۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و کاربرد توام میکوریز با ازتوباکتر و آزوسپریلیوم می تواند به­عنوان ابزار مناسب برای افزایش عملکرد دانه برنج مورد استفاده قرار گیرد.

انتقال مجدد, باکتری های محرک رشد, سرعت پر شدن دانه, میکوریز