سید محسن نیازخانی - دانشکده کشاورزی
بابک عبدالهی مندولکانی - دانشگاه ارومیه- دانشکده کشاورزی-گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی
مراد جعفری - گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
میرحسن رسولی صدقیانی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

کمبود روی (Zn) در خاک، عملکرد گیاه و محتوای روی دانه را کاهش می­دهد. تنظیم بیان ژن­های خانواده ZIP (ZRT/IRT-like protein)، یکی از مکانیسم­های عمده گیاهان برای مقابله با تنش کمبود روی است. به­منظور مطالعه بیان ژن­های ZIP۱، ZIP۳ و ZIP۶ در برگ و ریشه ارقام گندم روی-کارا و روی-ناکارا تحت شرایط کمبود روی، آزمایشی به­صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ارقام بیات و نیک­نژاد (روی-کارا) و هیرمند و کرج ۱ (روی-ناکارا) در شرایط کفایت روی و کمبود آن کشت و بیان نسبی این ژن­ها در ریشه و برگ در دو مرحله رشدی، ۲۸ روز بعد از جوانه­زنی (رویشی) و ۳۰ درصد سنبله­دهی (زایشی)، اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که میزان بیان نسبی هر سه ژن تحت شرایط کمبود روی در ارقام روی-کارا به­طور معنی­داری (P≤۰.۰۱) بیش­تر از ارقام روی-ناکارا افزایش یافت. بیان نسبی ژن ZIP۱ در مراحل رویشی و زایشی در ریشه به­طور معنی­داری (P≤۰.۰۱) بیش­تر از برگ بود، در حالی­کهژن­های ZIP۳ و ZIP۶ همدر ریشه و هم در برگ بیان شدند. تجزیه همبستگی بیان ژن­ها و محتوای Zn دانه نشان داد که همبستگی مثبت و معنی­داری (P≤۰.۰۵) بین بیان ژن ZIP۶ در برگ در مرحله زایشی و محتوای Zn دانه گندم وجود دارد. به­طور کلی، افزایش بیان ژن ZIP۱ در ریشه و ژن­های ZIP۳ و ZIP۶ در ریشهو برگ در این تحقیق نشان داد که احتمالا ژن ZIP۱ عمدتا در  جذب روی از خاک و ژن­های ZIP۳ وZIP۶ درجذب و انتقال روی به اندام­های هوایی در گندم نان دخالت دارند.

ژن های ترانسپورتر روی, محتوای روی دانه, واکنش زنجیره ای پلی مراز در زمان واقعی