مسعود خان احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
فرشته بیات - استادیار، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
فاطمه جمالی - استادیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
حمید رضا نوریزدان - استادیار، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

پاخوره گندم با عامل قارچی Gaeumannomyces graminis var. tritici از عوامل بیماری­زای مهم گندم در کشور به­شمار می­رود. باکتری­های Pseudomonas flourescens از طریق کلونیزاسیون ریشه و تولید آنتی­بیوتیک در منطقه ریزوسفر در کنترل بسیاری از بیماری­های گیاهی به­ویژه بیماری­های خاکزاد موثر هستند. در مطالعه حاضر، ۲۱ جدایه­ P. flourescensاز نظر وجود ژن­های دخیل در بیوسنتز فنازین ۱-کربوکسیلیک اسید (phzC و phzD) از طریق آغازگرهای اختصاصی PCA۲a و PCA۳b در واکنش زنجیره­ای پلیمراز مورد بررسی قرار گرفتند. توانایی تولید متابولیت­های ضد میکروبی نظیر سیدروفور و سیانید هیدروژن توسط این باکتری­ها و تاثیر باکتری­ها بر رشد قارچ در شرایط آزمایشگاهی نیز بررسی شد. در آزمایش گلخانه­ای، توانایی جدایه­های منتخب در کنترل پاخوره گندم در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جدایه­های باکتریایی قادر به تولید سیانید هیدروژن و سیدروفور در شرایط آزمایشگاهی بودند. نتایج آزمایش گلخانه­ای نشان داد که جدایه­های wt_۲۰، eq۱_۳، wt۱_۶۵، eq۱_۴، ۲_۷۹، whm_۳ و wbo۲_۷ با تاثیر مثبت بر تعدادی از شاخص­های رشد مانند طول ریشه/ شاخساره، وزن خشک/ وزن تر ریشه و شاخساره و نیز کاهش شاخص بیماری­زایی در کنترل بیماری پاخوره در گیاهان آلوده موثر بودند. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که از این باکتری­ها می­توان در مهار زیستی بیماری پاخوره استفاده کرد.

بیماری های خاکزاد, سیانید هیدروژن, سیدروفور, کلونیزاسیون ریشه, کنترل زیستی