فرامرز سهرابی چاه حسن - دانش آموخته دکتری،گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران (آدرس جدید: گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
محمود سلوکی - دانشیار،گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
براتعلی فاخری - استاد،گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
نفیسه مهدی نژاد - استادیار،گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

به­منظور نقشه­یابی نواحی ژنومی اصلی و اپیستاتیک و برهمکنش آن­ها با محیط برای برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گندم، آزمایشی در قالب دو طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در دو شرایط نرمال و تنش گرمای انتهای فصل در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ اجرا شد. مواد گیاهی آزمایش شامل ۱۶۷ لاین خویش­آمیخته نوترکیب به­همراه والدین آن­ها ‘‘Babaxو‘SeriM۸۲’بودند که در آن­ها صفات عملکرد دانه، محتوای پرولین برگ،کربوهیدرات­های محلول در آب، حداکثر کارایی فتوسیستمII، پایداری غشاء سیتوپلاسمی ومحتوای کلروفیل برگ اندازه­گیریشد. تجزیه QTLبه روش ترکیبی بر اساس مکان­یابی فاصله­ای مرکب (MCIM) برایهردو محیط به­طور هم­زمان انجام گرفت. اثر اصلی ژنوتیپ برای کلیه صفات مورد مطالعه معنی­دار بود و تفکیک متجاوز از والدین در دو جهت مثبت و منفی مشاهده شد. در تجزیه QTL به­طور هم­زمان برای دو محیط، درمجموع بیست و سه QTL اصلی مکان­یابی شد و برهمکنشQTL×محیط در پنج QTL اصلی معنی­دار شد.همچنین دو جفت QTLدارای اثر اپیستازی برای صفات مورد مطالعه شناسایی شد. اغلبQTL­های شناسایی شده از پایداری لازم برخوردار بودند و بنابراین می­توانند در گزینش به کمک نشانگر برای ایجاد ارقام پرمحصول و متحمل به گرما مورد استفاده قرار گیرند.

آثار اپیستازی, برهمکنش QTL×محیط, لاین های خویش آمیخته نوترکیب