حسن اخگری - دانشجوی دکتری،گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مسعود اصفهانی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
غلامرضا محسن آبادی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
علی اعلمی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

این پژوهش با هدف تعیین نقش پرایمینگ بذر بر ارقام برنج در روش کشت مستقیم انجام شد. آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال (۱۳۹۲ و ۱۳۹۳) در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. عامل اول شامل دو رقم برنج (خزر و هاشمی) و عامل دوم شامل ده سطح (هشت تیمار پرایمینگ (t۱ تا t۸) که بذرها پس از پرایمینگ در نوار کاغذی قرار داده شدند، t۹- کاشت مستقیم (خطی) بذر جوانه دار شده و t۱۰- نشاکاری گیاهچه های ۲۵ روزه) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل ویژگی­های بذر و گیاهچه و ویژگی­های فنولوژیک و مورفولوژیک گیاه کامل بود. همچنین، مقایسه توصیفی سه روش کاشت (کشت مستقیم با نوار بذر، کشت مستقیم خطی و کشت نشایی) پرداخته شد. نتایج تجزیه مرکب داده­ها نشان داد که بیشترین سرعت جوانه­زنی مربوط به تیمار هیدروپرایمینگ وبیشترین میزان استقرار گیاهچه در مزرعه مربوط به تیمار بذرخشک بود. پرایمینگ بر عملکرد دانه اثر معنی داری نداشت و برهم­کنش رقم در پرایمینگ بر عملکرد دانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانهمربوط به رقم خزر در تیمار کشت نشایی و رقم هاشمی در تیمار پرایمینگ بذر با کلرید کلسیم بود. نتایج نشان داد که شیوه کاشت مستقیم با استفاده از نواربذر با کاهش ۱۱ درصد در طول دوره رشد و ۳۲ درصد در تعداد کارگر، نسبت به کشت نشایی در شرایط آزمایش حاضر برتری داشت. نتیجه کلی این آزمایش نشان داد که کشت مستقیم با نواربذر نسبت به نشاکاری هزینه تولید برنج  را به مقدار ۱۲ درصد کاهش داد.

استقرار گیاهچه, پرایمینگ, فناوری نوار بذر