راضیه فرج زاده - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
نورعلی ساجدی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
تقی بابایی - عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، اراک، ایران

تنش کمبود آب می­تواند کمیت و کیفیت محصولات زراعی را کاهش دهد. به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و تنش خشکی در مرحله زایشی بر خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک ژنوتیپ­های مختلف گندم، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی در سال زراعی ۱۳۹۲-۱۳۹۱ اجرا شد. آبیاری در سه سطح شامل آبیاری معمول و بدون تنش (شاهد)، تنش خشکی پس از گرده­افشانی همراه با محلول­پاشی اسید سالیسیلیک و تنش خشکی پس از گرده­افشانی بدون محلول­پاشی به عنوان عامل اصلی و هفت رقم گندم شامل اروم، زارع، میهن، پیشگام، الوند، بک­کراس روشن و لاین C-۷۸-۱۴ به­عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی عملکرد ارقام تحت تنش را نسبت به شرایط بدون تنش کاهش داد. رقم اروم نسبت به ارقام دیگر دارای بیشترین عملکرد دانه تحت هر سه شرایط بدون تنش (۷/۹۶۰۲ کیلوگرم در هکتار)، تنش خشکی (۷/۴۶۳۲ کیلوگرم در هکتار) و تنش خشکی توام با محلول­پاشی اسید سالیسیلیک (۷/۴۹۳۵ کیلوگرم در هکتار) بود. این رقم تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی از میزان نشت یونی پایینی برخوردار بود. محلول­پاشی اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه را در ارقام الوند، بک­کراس روشن، زارع، میهن، پیشگام، لاین C-۷۸-۱۴ و اروم به­ترتیب ۶/۷۵، ۲/۴۹، ۶/۲۸، ۲۱/۲۰، ۷/۱۹، ۰۵/۱۲ و ۵/۶ درصد افزایش داد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که تحت شرایط تنش خشکی، رقم الوند و بک­کراس روشن بیشترین واکنش را نسبت به محلول­پاشی اسید سالیسیلیک نشان دادند.

تنش خشکی, رشد زایشی, عملکرد دانه, نشت یونی