بررسی عملکرد دانه و برخی ویژگی های گندم و علف های هرز در کشت مخلوط گندم- نخود تحت مدیریت نیتروژن در کشت دیم

کشت مخلوط به عنوان یک روش موثر استفاده از منابع، موجب افزایش عملکرد و پایداری محصول در مقایسه با کشت خالص می­شود. به منظور ارزیابی الگوهای مختلف کشت مخلوط گندم و نخود تحت مدیریت کود نیتروژن، آزمایشی در قالب فاکتوریل- کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود-کرمانشاه به مدت دو سال زراعی (۸۹-۱۳۸۷) اجرا شد. مدیریت نیتروژن در سه سطح (۱- بدون کود نیتروژن، ۲- ۶۰ کیلوگرم در هکتار اوره برای گندم و ۲۰ کیلوگرم در هکتار اوره برای نخود و ۳- کود زیستی نیتراژین + ۳۰ کیلوگرم در هکتار اوره برای گندم و بدون اوره برای نخود) و کنترل علف­های هرز در دو سطح (۱- بدون وجین و ۲- وجین علف­های هرز) به صورت فاکتوریل در کرت­های اصلی و ده ترکیب کشت مخلوط شامل ۱- کشت خالص گندم، ۲- کشت خالص نخود، ۳- کشت درهم-ردیفی با نسبت ۱:۱ گندم: نخود، ۴- کشت درهم-ردیفی با نسبت ۱:۲ گندم: نخود، ۵- کشت مخلوط ردیفی با نسبت ۱:۱ گندم: نخود، ۶- کشت مخلوط نواری با الگوی ۵:۱:۵:۲ نخود: گندم: نخود: گندم، ۷- کشت مخلوط نواری با الگوی ۷:۲ نخود: گندم، ۸- کشت مخلوط نواری با الگوی ۲:۷ نخود: گندم، ۹- کشت مخلوط نواری با الگوی ۹:۴ نخود: گندم و ۱۰- کشت مخلوط نواری با الگوی ۴:۹ گندم: نخود در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد دانه، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت گندم تحت تاثیر رقابت بین گونه ای (الگوهای کاشت)، سال و برهم­کنش آنها قرار گرفت. در رقابت بین گونه­ای، گندم در جذب و استفاده از منابع توانایی بیشتری داشت. الگوهای کاشت نواری با عرض کمتر نوار گندم و عرض بیشتر نوار نخود (الگوهای ۸ و ۱۰) و الگوی ردیفی (الگوی ۵) در بیشتر صفات مورد بررسی از جمله ارتفاع بوته در سال اول، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در سطح اشغالی، شاخص برداشت و دریافت نور بهتر از کشت خالص گندم بودند. الگوی کاشت ردیفی در سال دوم باعث کاهش بیوماس علف های هرز در نخود شد که علاوه بر برتری نسبت به کشت خالص، با بررسی بیشتر می تواند به عنوان رهیافتی جهت کنترل علف های هرز نخود مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

رقابت , کشت مخلوط ردیفی , کشت مخلوط نواری , PAR