سید سعید موسوی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
فرزاد کیان ارثی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
محمدرضا عبدالهی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بو علی سینا همدان

به منظور بررسی کارایی روش­های آماری چند متغیره در شناسایی مهم ترین صفات موثر بر عملکرد دانه، تعیین سهم هر صفت در تغییرات عملکرد و گروه بندی ۲۰ لاین امید بخش گندم نان تحت شرایط تنش رطوبتی آخر فصل، به صورت قطع کامل عمل آبیاری از مرحله ظهور سنبله­ها به بعد، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۳ تکرار در سال زراعی ۹۱-۱۳۹۰ انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه ­به مولفه­های اصلی سه مولفه اول در مجموع ۷۲ درصد از تغییرات داده­ها را توجیه کردند که طبق این نتایج، صفات شاخص برداشت سنبله، آب حفظ شده برگ­های جدا شده (ELWR) و شاخص برداشت به عنوان معیارهایی مناسب در انتخاب لاین­ها، تاثیر قابل توجهی در واریانس دو مولفه مهم اول داشتند. تجزیه خوشه­ای به روش Ward، لاین­های مورد بررسی را در چهار گروه قرار داد که نتایج حاصله از تجزیه تابع تشخیص نیز این گروه­بندی را تایید کرد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام بیانگر این بود که مهم­ترین صفات تاثیرگذار بر عملکرد اقتصادی به ترتیب شامل شاخص برداشت، عملکرد زیست توده و RWC بودند که در مجموع ۹۴ درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، صفت شاخص برداشت بیشترین تاثیر مثبت مستقیم و صفت زیست توده بیشترین تاثیر منفی غیر مستقیم را (از طریق کاهش شاخص برداشت) بر عملکرد اقتصادی داشتند که با توجه به ماهیت هر اثر، می­توان از این صفات در انتخاب ارقام پر محصول گندم در شرایط تنش رطوبتی آخر فصل استفاده کرد.

تجزیه به مولفه های اصلی, تجزیه تابع تشخیص, تجزیه خوشه ای, رگرسیون گام به گام, گندم نان