احمد رمضانی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

معرفی ارقام و ژنوتیپ­های جدید یکی از دلایل عمده افزایش عملکرد محصولات زراعی در سال های اخیر بوده است. این تحقیق با هدف بررسی پایداری عملکرد ژنوتیپ­های برنج در مناطق مختلف استان اصفهان به اجرا گذاشته شد. در این مطالعه تعداد ۱۱ ژنوتیپ امیدبخش برنج به همراه رقم شاهد سازندگی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار در دو منطقه (ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه و منطقه سهرفیروزان) طی سال های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب عملکرد ژنوتیپ­ها نشان داد که اثرات ساده سال و مکان در سطح احتمال ۵ درصد و اثر ژنوتیپ در سطح احتمال ۱ درصد معنی­دار بودند. همچنین اثرات متقابل سال × مکان و سال × ژنوتیپ در سطح احتمال ۱ درصد و اثر متقابل سه جانبه سال × مکان × ژنوتیپ در سطح احتمال ۵ درصد معنی­دار شدند. نتایج ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ­ها به روش های مختلف نشان داد که ژنوتیپ­های ۱۱، ۲ و ۴ پایدار بودند و در مقایسه با سایر ژنوتیپ­ها، واکنش بهتری نسبت به شرایط محیطی مورد مطالعه نشان دادند. عملکرد ژنوتیپ­های ۲ و ۴ به ترتیب ۸۰۶۱ و ۷۹۵۵ کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب ۱/۷ و ۷/۵ درصد از رقم شاهد سازندگی بیشتر بود. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ­های ۲ و ۴ با دارا بودن پایداری مطلوب، عملکرد دانه بالا و خصوصیات زراعی و کیفیت دانه مناسب، به عنوان برترین ژنوتیپ­ها در شرایط آب و هوایی اصفهان بودند.

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, برنج, پایداری, عملکرد دانه, کیفیت پخت