ولی اله معاذی کجل - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی میانه
بیژن یعقوبی - استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت)
آتوسا فرحپور - کارشناس موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت)
مهدی مهرپویان - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی میانه
علی واحدی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی آستارا

آزمایشی دو ساله جهت مطالعه واکنش برنج و علف های هرز شالیزار به علف کش جدید دو منظوره پنوکسولام در مقایسه با برخی علف کش های انتخابی رایج برنج طی سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۱ در موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا شد. تیمارهای سال اول شامل پنوکسولام در غلظت های ۲۴، ۳۰، ۳۶، ۴۲ و ۴۸ (گرم ماده موثره در هکتار)، بوتاکلر+ بن سولفورون متیل، بوتاکلر+سینوسولفورون و آنیلوفوس+اتوکسی سولفورون و تیمارهای سال دوم پنوکسولام در دو سطح ۳۰ و ۴۰ (گرم ماده موثره در هکتار)، اکسادیارژیل+بن سولفورون متیل، تیوبنکارب+بن سولفورون متیل و تیوبنکارب بود. تیمارهای علف کشی رایج در غلظت توصیه شده بررسی شدند. نتایج نشان داد که گیاه سوزی پنوکسولام بر روی برنج در ۲ و ۴ هفته پس از نشاءکاری (WAT) به ترتیب مشابه و بیشتر از علف کش های رایج بود. کارایی پنوکسولام در کنترل سوروف در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب مشابه و کمتر از علف کش های رایج و در کنترل «جگن ها و پهن برگ ها» در هر دو سال اجرای آزمایش کمتر از آن ها بود. کاهش کارایی پنوکسولام در کنترل سوروف در سال دوم احتمالا به دلیل کمبود آب و فقدان غرقاب دائم بود. متوسط کارایی بوتاکلر+بن سولفورون متیل یا سینوسولفورون در سال اول در کنترل «جگن ها و پهن برگ ها» به طور متوسط به ترتیب ۹۹، ۸۹ و ۸۵ درصد در ۲، ۴ و ۱۰ WAT و کارایی پنوکسولام در حداکثر دز توصیه شده و زمان های مشابه به ترتیب ۶۱، ۴۰ و ۵۷ درصد بود. در سال دوم اجرای آزمایش و در ۴-WAT کارایی پنوکسولام در کنترل «پیزور و گوشاب» حداکثر ۳۱ درصد و «بن سولفورون متیل در اختلاط با باریک برگ کش ها» حداقل ۹۰ درصد بود. بیشترین عملکرد شلتوک در سال نخست اجرای آزمایش در تیمار بوتاکلر+سینوسولفورون ۳۶۵۰ (kg/ha) و تیمار بوتاکلر+ بن سولفورون متیل به مقدار ۲۹۱۳ (kg/ha) با شاهد وجین دستی و دز توصیه شده پنوکسولام از نظر آماری مشابه بود. علف کش آنیلوفوس+اتوکسی سولفورون فاقد کارایی کافی در کنترل تمام علف های هرز و عملکرد آن با شاهد بدون وجین مشابه بود. اختلاط تیوبنکارب یا اکسادیارژیل با بن سولفورون متیل در سال دوم دارای بیشترین عملکرد شلتوک (۳۶۶۶≤) و پنوکسولام در حداقل و حداکثر دز مورد بررسی در مقایسه به ترتیب دارای ۲۵ و ۴۸ درصد عملکرد کمتری بود. به طور کلی بر اساس نتایج این تحقیق پنوکسولام در مقایسه با علف کش های رایج دارای دوام بیشتر گیاه سوزی بر روی برنج، طول دوره کارایی کمتر در کنترل علف هرز سوروف و فاقد کارایی کافی در کنترل دو علف هرز مهم پیزور و گوشاب بود.

برنج, پیزور, سوروف, گوشاب, گیاه سوزی, علف هرز