وحید روشن - هیئت علمی بخش منابع طبیعی- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس- سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
فرانه زارعیان - کارشناس ارشد شیمی تجزیه، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
عاطفه بهمن زادگان جهرمی - کارشناس ارشد فیتوشیمی، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
احمد حاتمی - کارشناس ارشد گیاه شناسی، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

مریم نخودی گیاهی است بومی ایران که در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. پژوهشی به منظور مقایسه کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس Teucrium polium subsp. Polium در هفت منطقه مختلف استان فارس با محدوده ارتفاعی ۸۰۰ تا ۲۵۰۰ به اجرادرآمد. سرشاخه های گلدار و هوایی نمونه ها بعد از خشک شدن، به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری و سپس ترکیبات اسانس با دستگاه های GC وMS/GC شناسایی شدند. نتایج نشان داد مهمترین ترکیبات اسانس در رویشگاههای مختلف متغیر بوده و به ترتیب در این هفت منطقه عبارتند از: ژرماکرن-دی (۷/۶ – ۶/۲۲ دررصد)، بی- سیکلوژرماکرن (۴/۴ – ۱/۱۵ درصد)،آلفا-پینن(۸/۰ – ۶/۱۶ درصد)، بتا-پینن (۸/۰ – ۲/۹ درصد)، میریسن (۷/۱ – ۵/۹ درصد) وای-کاریوفیلن (۲/۴ – ۹/۱۳ درصد). مقایسه ترکیبات عمده اسانس هانشان داد که اکوتیپ هایی که از مناطقی با ارتفاع بالاتر جمع آوری شده بودند، نسبت سزکوئی ترپن های اسانس بیشتر از مونوترپن های آن بود. نتایج حاصل از آنالیز داده های مربوط به ترکیبات اصلی اسانس، با نرم افزار Minitab به تشخیص ۳ گروه متمایز منجر شد که نشان دهنده وجود تنوع فیتوشیمیایی درون گونه ای در این گیاه است. .

اسانس, اکوتیپ, ژرماکرین-دی, فارس, مریم نخودی