محدثه السادات فخار - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.
بیژن نظری - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
محمود فاضلی سنگانی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

توسعه یک روش جدید برای تعیین تعداد بهینه حسگر رطوبت خاک گامی مهم و اساسی در مطالعات آب و خاک و حفاظت از منابع آب و خاک در کشاورزی است. هدف از تحقیق ارائه روشی برای تعیین تعداد بهینه حسگر رطوبت خاک با استفاده از روش های زمین آماری و پایش هوشمند وضعیت آب در خاک بود. در این پژوهش، ۸۷ نمونه به صورت یک شبکه منظم از عمق سطحی (۳۰-۰) سانتی متری برداشت شد. برای بررسی اثرتعداد حسگر، سه سطح متفاوت (همه حسگر ها، ۴۵ و ۳۰ حسگر) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد با کاهش تعداد حسگر از دقت تخمین کاسته شده و اثر قطعه ای که نشان دهنده افزایش بخش تصادفی و غیر ساختاری خصوصیت است، بیشتر می شود. در حالت ماکزیمم تعداد حسگر برازش مدل به طور میانگین ۲/۱% درصد بیشتر از تعداد متوسط حسگر و ۷/۲% بیشتر از تعداد حداقل حسگر بوده است. کاهش تعداد حسگر در محاسبه واریوگرام باعث افزایش شعاع تاثیر و کاهش نسبت واریانس ساختاردار به غیر ساختاردار شده است. شعاع تاثیر ظرفیت زراعی در زمانی که تعداد حسگر در ماکزیمم حالت خود قرار دارد، نسبت به دو حالت دیگر به ترتیب ۸/۳۶% و ۴/۳۸% کمتر برآورد شده است. لذا با کاهش تعداد حسگر در هکتار، خطای تخمین به شدت افزایش می یابد. بر اساس یافته ها، استفاده از تعداد حسگر بین ۲۰ تا ۳۰ نمونه در ۱۰۰ هکتار بهتربن نتیجه را ایجاد کرده و همچنین روش کریجینگ یک تخمین گر ممتاز برای میانیابی رطوبت شناخته شد. روش مطالعه می تواند در تعیین تعداد حسگر بهینه برای برنامه ریزی آبیاری مورد استفاده قرار گیرد.

حسگرهای رطوبت خاک, تغییرات مکانی, واریوگرام, کریجینگ, کوکریجینگ