الهه دارائی - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه بوعلی سینا همدان
حسین بیات - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران
پویا زمانی - گروه علوم دامی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران.

اثرات کاربرد چند ساله نانوذرات بر خصوصیات خاک کم تر شناخته شده است. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تاثیر سه ساله نانوذرات بر پایداری خاکدانه ها و برخی خصوصیات شمیایی خاک بوده است. برای این منظور مقادیر مختلفی از دو نوع نانوذره اکسید فلزی MgO و Fe۳O۴ (۱، ۳ و ۵ درصد وزنی) با یک خاک لومی در سه تکرار مخلوط شد و اثرات احتمالی نانوذرات بر خواص مختلف خاک بعد از گذشت سه سال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با بکاربردن نانوذره، پ-اچ خاک از ۷/۷ در تیمار شاهد به ۱/۸ تا ۳/۹ و قابلیت هدایت الکتریکی از ۳۱/۰ در تیمار شاهد به ۳۴/۰ تا ۵۶/۰ دسی زیمنس بر متر افزایش یافت. درصد کربنات کلسیم به سبب تجمع نانوذرات در خاک از ۷۵/۱۹ در تیمار شاهد به ۵/۲۰ تا ۷/۲۲ درصد افزایش یافت که در هر سه متغیر بیشترین افزایش مربوط به نانواکسید منیزیم ۵ درصد بود. نانواکسید آهن ۳ درصد وزنی موجب افزایش غیرمعنی دار ظرفیت تبادل کاتیونی از ۵۰/۲۳ در تیمار شاهد به ۲۸/۲۴ سانتی مول بار برکیلوگرم خاک شد. همچنین نانو ذرات به سبب دارا بودن سطح ویژه زیاد، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها را افزایش دادند که تاثیر نانو اکسید منیزیم (در مقایسه با شاهد از ۳۳ تا ۱۲۴۲ درصد افزایش) نسبت به نانواکسید آهن (در مقایسه با شاهد از ۹۷ تا ۱۷۳ درصد افزایش) بیشتر بود. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که نانوذرات با دارا بودن خواص فیزیکوشیمیایی خاص می توانند خصوصیات خاک را تحت تاثیر قرار دهند.

ظرفیت تبادل کاتیونی, میانگین وزنی قطر خاکدانه, نانوذره اکسید آهن, نانوذره اکسید منیزیم