حمید رضا گل کار حمزیی یزد - استادیار گروه مهندسی آب، واحد فردوس، دانشگاه آزاد اسلامی، فردوس، ایران
محمد رضایی نژاد - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، واحد فردوس، دانشگاه آزاد اسلامی، فردوس، ایران
مجتبی طاوسی - مربی گروه مهندسی آب، واحد فردوس، دانشگاه آزاد اسلامی، فردوس، ایران

طبقه بندی اقلیمی نواحی جغرافیایی از گذشته های دور انجام می شده است. با این تفاوت که در گذشته از روش های سنتی و امروزه با پیشرفت تکنولوژی GIS از روش های نوین استفاده می شود. همچنین استفاده از چند پارامتر اقلیمی در روش های سنتی به تنهایی می توانست گویای واقعیت اقلیم نواحی باشد. بنابراین در سالیان اخیر محققان کوشیده اند با استفاده از غالب پارامترهای موثر بر اقلیم و روش های نوین، تصویری واقعی از اقلیم نواحی ارائه دهند. هدف این مقاله پهنه بندی اقلیمی استان خراسان جنوبی با روش تحلیل عاملی و خوشه ای است و غالب عناصر اقلیمی در تعیین نوع آب و هوای منطقه دخالت داده می شود. برای بهبود نتایج پهنه بندی اقلیمی از آمار ایستگاه های هواشناسی سینوپتیک و کلیماتولوژی استفاده گردید. برای این امر یک ماتریس ۳۴ *۱۱ شامل ۷ ایستگاه سینوپتیک و ۴ ایستگاه کلیماتولوژی و ۳۴ متغیر اقلیمی تشکیل شد. بررسی نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که اقلیم استان متاثر از ۶ عامل که به ترتیب اهمیت عبارتند از: دما (درجه حرارت)، رطوبت اتمسفری، بادی-غباری، یخبندان، بارشی، آفتابی (تابش). مولفه های یاد شده حدود ۹۶/۵ درصد رفتار اقلیمی استان را تبیین کردند. تحلیل خوشه ای بر روی عوامل یاد شده وجود ۶ ناحیه آب و هوایی را در استان نشان داد. این نواحی عبارت از ناحیه نیمه گرم و خشک معتدل، ناحیه گرم و بیابانی، ناحیه گرم و خشک نیمه بیابانی، ناحیه کوهستانی سرد و نیمه خشک، ناحیه بیابانی، ناحیه گرم و خشک بیابانی می باشند.

پهنه بندی اقلیمی, تحلیل خوشه ای, تحلیل عاملی, خراسان جنوبی, GIS