اردلان شریف نسب - دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی
مجتبی شوریان - دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی

دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ ترین و مهم ترین دریاچه داخلی ایران و به عنوان یکی از ذخایر ارزشمند جهانی زیست کره از وضعیت نامطلوبی در سالهای اخیر برخوردار بوده است. شرایط نامناسب این دریاچه موجب آثار جبران ناپذیر زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی خواهد شد. لذا بررسی این موضوع از جنبه های مختلف ضروری می نماید. در تحقیق حاضر، با استفاده از مدلهای سری زمانی میانگین متحرک خود بازگشت (ARMA) جریان ورودی به رودخانه های حوضه آبریز دریاچه ارومیه برای سال های آتی در دو سناریو، یک بار بر اساس داده های ثبت شده بلند مدت و بار دیگر بر اساس داده های کوتاه مدت دوره های خشکسالی اخیر پیش بینی گردیده است. سپس با وارد کردن پتانسیل جریان سطحی تولیدی رودخانه ها در مدل شبیه سازی شرایط توسعه حوضه آبریز دریاچه ارومیه در افق ۱۴۲۰ در محیط MODSIM، پس از تعیین وضعیت منابع و مصارف، جریان ورودی به دریاچه ارومیه در هر یک از سناریوها برآورد و اختلاف آن با حقابه زیست محیطی مصوب دریاچه محاسبه گردیده است. در نهایت بعنوان یک راهکار کلی، میزان کاهشی که لازم است در مقادیر نیاز آبی کشاورزی بعنوان مصرف کننده اصلی آب در حوضه داده شود، محاسبه گردیده تا حقابه دریاچه تامین گردد. نتایج حاکی از آن است در صورتی که نیاز آبی سالیانه متوسط کشاورزی در کل حوضه آبریز در سناریوهای پیش بینی بر اساس داده های بلند و کوتاه مدت به طور متوسط در حدود ۱۴% و ۵۶% کاهش یابد، حقابه زیست محیطی مصوب دریاچه ارومیه قابل تامین خواهد بود.

تولید و پیش بینی داده های جریان, مدلسازی سری زمانی, شبیه سازی منابع و مصارف, حوضه آبریز, دریاچه ارومیه