شکوفه فضل علی - دانش آموخته کارشناسی ارشد؛ گروه مهندسی علوم خاک؛ دانشکده خاک و آب؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان؛ گرگان؛ ایران
سهیلا ابراهیمی - استادیار؛ گروه مهندسی علوم خاک؛ دانشکده خاک و آب؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان؛ گرگان؛ ایران
مهدی ذاکر نیا - استادیار؛ گروه مهندسی آب؛ دانشکده خاک و آب؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان؛ گرگان؛ ایران
سید علیرضا موحدی نائینی - دانشیار؛ گروه مهندسی علوم خاک؛ دانشکده خاک و آب؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان؛ گرگان؛ ایران

انتقال آب و آلاینده­های آلی در محیط متخلخل خاک به­خصوص در خاک­های سبک بافت به علت توانایی ترابری بالا و ایجاد منابع ثانویه آلودگی اهمیت ویژه­ای دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی انتقال نفت سفید و آب از یک خاک سبک بافت حاوی تیمارهای مختلف نانورس مونت­موریلونایت بود. بدین منظور تیمارهای وزنی  صفر، ۲، ۴ و ۶درصد از نانورس مونت­موریلونایت - خاک شنی در سیستم قیف­های حاوی کاغذ صافی مستقر اعمال گردیده، سپس تحت عبور نفت سفید و آب (۴ حجم منفذی متناوب) قرار گرفت. بررسی منحنی­های رخنه نشان داد، عبور آب با لختی (ماند) بیشتر، سرعت کمتر و شیب آرام­تر صورت گرفته، لذا حجم نهایی خروجی آن در مقایسه با نفت سفید کمتر بود. به نظر می­رسد مولکول­های آب باقطری کمتر از ۳/۰ نانومتر به خوبی در فضای بین لایه­ای کوچک نانورس قرار گرفته و ازسوی دیگر با پیوند هیدروژنی قوی نگهداشته می­شوند. نفت سفید بدلیل دارا بودن هیدروکربورهایی با مولکول­هایی دارای ۱۱ تا ۱۵ اتم کربن، که بسیار درشت­تر از آب بوده و از سوی دیگر با دانسیته ۷۸/۰ تنها جذب مکان­های سطحی شده و عبور بیشتری را از محیط متخلخل خاک داشته­اند. در هر دو سیال عبوری، با افزایش درصد نانورس، نگهداشت نفت سفید و آب افزایش یافت. نتایج حاصل از پراش اشعه ایکس نیز نشان داد که فاصله لایه­ای نانورس از ۰۴/۱۴ آنگستروم به ۷۷/۲۴ آنگسترم در حالت افزودن آب افزایش یافت.

نانورس, منحنی رخنه, نفت سفید, آب