ابوذر پرهیزکاری - دانشجوی دکتری (عضو بنیاد ملی نخبگان)؛ گروه اقتصاد کشاورزی؛ دانشکده کشاورزی؛ دانشگاه پیام نور تهران؛ تهران؛ ایران
محمدمهدی مظفری - استادیار؛ گروه مدیریت صنعتی؛ دانشکده علوم اجتماعی؛ دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره)؛ قزوین؛ ایران
محسن شوکت فدایی - دانشیار؛ گروه اقتصاد کشاورزی؛ دانشکده کشاورزی؛ دانشگاه پیام نور تهران؛ تهران؛ ایران
ابوالفضل محمودی - استادیار؛ گروه اقتصاد کشاورزی؛ دانشکده کشاورزی؛ دانشگاه پیام نور تهران؛ تهران؛ ایران

در تحقیق حاضر به منظور ارائه راهکاری عملی جهت حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت قزوین، ابتدا توابع تولید محصولات کشاورزی براساس سه تکنیک آبیاری کامل، کم آبیاری ۵ درصد و کم­آبیاری ۱۰ درصد تخمین زده­­شد. در ادامه با ارائه یک مدل برنامه­ریزی غیرخطی مقادیر بهینه­ الگوی­کشت در استان قزوین تعیین شد. سپس، اثرات تکنیک کم­آبیاری همزمان با اعمال سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس تحت سناریوهای ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۴۰ درصد بر الگوی کشت، حجم آب مصرفی و سود­ناخالص کشاورزان مورد بررسی قرارگرفت. برای تخمین توابع تولید محصولات کشاورزی از روش حداقل مربعات معمولی (OLS) و بسته نرم افزاری Eviews استفاده شد. مدل برنامه­ریزی غیرخطی (NLP) نیز در محیط نرم افزاری GAMS حل شد. نتایج حاصل از تخمین توابع تولید نشان داد که کم­آبیاری ۵ درصد سبب کاهش ناچیز عملکرد محصولات می­شود، اما کم­آبیاری ۱۰ درصد بر عملکرد اغلب محصولات الگو اثر منفی می­گذارد. نتایج حاصل از مدل برنامه­ریزی غیرخطی نیز نشان داد که بکارگیری کم­آبیاری ۵ درصد توام با سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس اگرچه منجر به کاهش اندکی در سود ناخالص کشاورزان می­شود، اما به حفظ و پایداری منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت قزوین کمک شایانی می­کند.

برنامه ریزی غیرخطی, پایداری منابع آب, کم آبیاری, دشت قزوین