زهرا خلیلی - کارشناس ارشد پرستاری سالمندی، معاونت درمان آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی، اردبیل، ایران
علی صدرالهی - کارشناس ارشد پرستاری سالمندی، مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی اورژانس گلستان، معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران
مریم خطیر احمدی - کارشناس ارشد پرستاری سالمندی، مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی اورژانس مازندران، معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

مقدمه: خطا در اخذ شرح حال پزشکی اهمیت فراوانی در کیفیت خدمات بالینی مراکز فوریت های پزشکی دارد. با شناسایی علت ریشه ای ایجاد خطا می توان اخذ شرح حال را بهبود بخشید. هدف این مطالعه تحلیل علل خطای اخذ شرح حال پزشکی از بیمار در مراکز اورژانس پیش بیمارستانی کردکوی بود. روش پژوهش: این مطالعه توصیفی، ترکیب کمی کیفی بود که در سال ۱۳۹۳ به روش تحلیل حالات و اثرات خطا انجام شد. جامعه پژوهش ۱۹ نفر از کارکنان مراکز فوریت های پزشکی اورژانس کردکوی بود که به روش نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. ابزار مطالعه پرسشنامه تعیین اولویت خطا و کار برگ (Failure Mode and Effect Analysis) FMEA بود. اطلاعات پژوهش به شیوه مصاحبه گروهی و تشکیل جلسات تیم FMEA به فاصله ی زمانی هر ۱۴ روز گردآوری شد.  تجزیه و تحلیل آمار با استفاده از آمار توصیفی میانگین و درصد و تعیین عدد اولویت ریسک خط RPN (Risk Priority Number) بود که با پذیرش خطا در سطح بالای ۱۲۵ اولویت بندی و پیشنهاد راه کار انجام شد. قابلیت اطمینان مطالعه ۸۷.۵ درصد بود. یافته ها : علل خطا در اخذ شرح حال از بیمار در ۸ علت شامل فقدان دانش کافی، کمبود توانایی در ساختاربندی شرح حال، عدم توجه، ضعف ارتباط با بیمار، فقدان انگیزه، کمبود امکانات معاینه و زمان کافی، نامناسب بودن محیط دسته بندی شد. پس از احتساب اعداد اولویت ریسک تعداد ۵ علت با ریسک بالای ۱۲۵ شامل فقدان انگیزه (۲۹۴ =RPN)، عدم توجه (۲۸۰ =RPN)، کمبود توانایی در ساختاربندی (۲۵۲ =RPN)، فقدان دانش کافی (۲۴۲ =RPN)، کمبود زمان (۱۴۰=RPN) شناسایی شد. علت ریشه ای ایجاد خطا بر حسب فراوانی مربوط به خطاهای انسانی (۶ خطا)، سازمانی (۵ خطا) و تجهیزات (۳ خطا) بود. بیشترین علت ایجاد خطا در سه حوزه فوق مربوط به فقدان انگیزه (۲۹۴ =RPN) بود. نتیجه گیری: علل مختلفی در اخذ شرح حال پزشکی با کیفیت پایین نقش دارد که خطا انسانی مهم ترین علت آن بود. تامین آموزش، برنامه ریزی مدون و توسعه و ارتقا وضعیت کارکنان می تواند ضمن افزایش انگیزه فعالیت، در بهبود اخذ شرح حال و ارائه سایر خدمات بالینی موثر باشد.

خطا, شرح حال, ریسک, فوریت های پزشکی, پیش بیمارستانی