سمیه صدیقی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه علوم و تحقیقات فارس، شیراز، ایران
میلاد امینی - کارشناس مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
ابوالقاسم پوررضا - استاد دانشکده بهداشت، گروه مدیریت و اقتصادسلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

مقدمه: با توجه به اهمیت طرح پزشک خانواده در نظام سلامت و بکارگیری بهترین افراد به عنوان پزشکان خانواده در راس تیم سلامت و کسب رضایت مندی آنان، این مطالعه در پی آن است که با بررسی علل ترک خدمت و کناره گیری پزشکان خانواده از این طرح بپردازد. روش پژوهش: مطالعه حاضر از نوع مطالعات کاربردی و توصیفی - تحلیلی بوده که بر روی کلیه پزشکان خانواده شاغل در دانشگاه علوم پزشکی تهران بصورت سرشماری انجام گرفته است(N=۲۶).روش گردآوری داده ها در این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه که توسط پژوهشگر ضمن بررسی و مطالعات صورت گرفته تدوین گردیده است، استفاده شده که پایایی و روایی سنجی آن نیز انجام گردیده است (آلفا کرونباخ=۹۶/۰). داده های خام با استفاده از نرم افزار  SPSS v۱۹در دو سطح آمار توصیفی (درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی (آزمون تی تک نمونه ای، آزمون تی دو نمونه ای و آنالیز واریانس یکراهه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سطح معناداری در کلیه سطوح آزمون ۰۵/۰ در نظر گرفته شد. یافته ها: بر اساس نظرات و پاسخ های پزشکان خانواده در خصوص علل کناره گیری، میانگین نمره مولفه "مشکلات محیطی، رفاهی و آموزشی" در حدود ۶۸/۳، مولفه "مشکلات سیستمی" نمره میانگین نظرات ۵۶/۳، مشکلات اقتصادی با میانگین ۳۶/۳(به عنوان کمترین عامل موثر در کناره گیری)، خروجی آزمون تی پیرامون مولفه "مشکلات اداری" نیز همانند مولفه "مشکلات اقتصادی" نشان از عدم تاثیر این مولفه بر کناره گیری پزشکان از طرح را داشت و در نهایت مولفه مشکلات اجتماعی - فرهنگی با احتمال ۹۵/۰ با کسب نمره میانگین ۶۹/۳ به عنوان مهم ترین عامل تاثیرگذار شناخته شده اند. نتیجه گیری: با توجه به تاثیرگذاری مولفه اجتماعی و فرهنگی در کناره گیری و ترک پزشکان خانواده قدم اصلی در اجرای این طرح ملی، فرهنگ سازی مناسب در بین دو طرف ارائه دهنده و گیرنده خدمت طبق قوانین جاری کشور خواهد بود. در این امر برنامه ریزی آموزشی مستمر در تمام سطوح جهت ارتقای آگاهی، نگرش و فرهنگ صحیح بهره مندی از خدمات پزشک خانواده لازم است تا مجری، خریدار خدمت و ارائه دهندگان در زمینه اطلاع رسانی بیشتر و آگاهی بخشی عمومی به روستائیان همکاری نمایند. لذا مسئولین باید در جهت ارتقاء آگاهی و ایجاد بستر فرهنگی مناسب جهت بهبود کارایی و افزایش انگیزه کاری پرسنل طرح پزشک خانواده تلاش بیشتری نمایند.

پزشک خانواده, نظام سلامت, کناره گیری, شبکه های بهداشتی درمانی