ابراهیم مقیمی - استاد دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران
سجاد شکری سید باقری - دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران
طاهر صفرراد - دانشجوی دکترای اقلیم‎شناسی، دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران

زاگرس شمال‎غربی به‎دلیل شرایط جغرافیایی و زمین‎شناسی، ازجمله مناطق مستعد برای رخداد زمین‎لغزش در ایران است. با توجه به تراکم بالای جمعیت و پتانسیل بالای محیط طبیعی در این نواحی، پهنه‎بندی رخداد خطر زمین‎لغزش با هدف مدیریت خطر این نواحی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف از این پژوهش، ارزیابی مدل آنتروپی در پهنه‎بندی رخداد زمین‎لغزش، تهیه‎ی نقشه‎ی پهنه‎بندی خطر زمین‎لغزش و شناخت میزان تاثیر هر یک از عوامل پنج‎گانه در وقوع زمین‎لغزش در تاقدیس نسار است که درنهایت منجر به ارائه‎ی راهکارهایی برای مدیریت بهینه‎ی منطقه از نظر وقوع زمین‎لغزش می‎شود. در این پژوهش از روش‎های میدانی، کتابخانه‎ای و مدل آنتروپی استفاده شده است. نخست مهم‎ترین عوامل موثر بر رخداد زمین‎لغزش (لیتولوژی، فاصله از گسل، ارتفاع، شیب و جهت شیب) مشخص و سپس ماتریس آنتروپی برای این عوامل محاسبه و در محیط GIS، پهنه‎بندی خطر زمین‎لغزش منطقه انجام شد. نتایج نشان می‎دهد که مدل آنتروپی کارایی مطلوبی در برآورد میزان خطر رخداد زمین‎لغزش دارد و ارتفاع، شیب، فاصله از گسل، جهت شیب و لیتولوژی، به‎ترتیب بیشترین نقش را در رخداد زمین‎لغزش دارند. منطقه‎ی مورد مطالعه جزء نواحی پرخطر رخداد زمین‎لغزش به‎شمار می‎رود و ۹۸ درصد از مساحت آن، جزء نواحی‎ای با میزان خطر زیاد و متوسط است. راهکارهای مدیریتی برای مقابله‎ی علمی با این مخاطره در منطقه‎ی مورد مطالعه را می‎توان به دو دسته بخش‎بندی کرد: الف) تهیه‎ی نقشه‎ی پهنه‎بندی خطر زمین‎لغزش منطقه و جلوگیری از فعالیت‎های عمرانی در فواصل کمتر از ۲ کیلومتری حاشیه‎ی تاقدیس و جابه‎جایی تاسیساتی که در فاصله‎ی ۱ کیلومتری تاقدیس قرار گرفته‎اند؛ ب) جلوگیری از عملیات خاک‎برداری، زیربری و انجام عملیات آبخیزداری در دامنه‎های تاقدیس، به‎عنوان عوامل تسریع‎کننده رخداد زمین‎لغزش.

پهنه‎بندی, تاقدیس نسار, زمین‎لغزش, مدیریت, مدل آنتروپی