سمانه پورمحمدی - کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد
محمدحسن رحیمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد
منصور کلانتر - دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد
سودابه پورمحمدی - کارشناس ارشد بیماری شناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان

در پژوهش پیش رو شاخصی به نام نمایه‎ی تاثیر خشکسالی (IDI) معرفی شده است که بیانگر تاثیرات درازمدت شرایط اقلیمی منطقه‎ی مطالعاتی، بر وضعیت پوشش گیاهی مراتع آن منطقه است. نمایه‎ی تاثیر خشکسالی با تلفیق عواملی چون بارندگی و دما (به‎عنوان مهم‎ترین عناصر اقلیمی تاثیرگذار بر پوشش گیاهی منطقه‎ی مطالعاتی) و شاخص پوشش گیاهی SAVI با استفاده از تصاویر ماهواره ای محاسبه می‎شود. از مزایای نمایه‎ی مذکور این است که در GIS قابل محاسبه بوده و خروجی آن به‎صورت نقشه است و بنابراین می تواند پهنه بندی آثار خشکسالی بر پوشش گیاهی منطقه‎ی مطالعاتی را انجام دهد. در این پژوهش نمایه‎ی IDI با تلفیق داده های ایستگاه های هواشناسی دشت یزد اردکان برای تهیه‎ی نقشه های بارندگی و دمای دشت (آمار هشت ایستگاه از بدو تاسیس تا کنون) و یک سری زمانی از داده های ماهواره ای سنجنده‎ی مادیس برای تهیه‎ی نقشه‎ی SAVI مراتع (مشتمل بر ۳۰ تصویر از ماه های دارای حداکثر پوشش گیاهی، بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ میلادی) محاسبه و سپس پهنه بندی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که مناطق شمالی دشت، دارای بیشترین مقدار IDI نسبت به مناطق دیگر هستند. بیشتر بودن مقدار عددی این نمایه در این مناطق، نشان دهنده‎ی تاثیرپذیری بیشتر پوشش گیاهی مناطق مذکور از پدیده‎ی خشکسالی ها و شرایط حاد محیطی است. طبقه بندی IDI به کلاس‎های شدید، متوسط و ضعیف، نشان می دهد که بیشترین مساحت مراتع دشت یزد اردکان به ‎شدت تاثیر متوسط اختصاص یافته (حدود ۵۰%) که این نواحی کمابیش در تمامی نقاط دشت پراکنده شده اند. همچنین تاثیر خشکسالی بر ۳۹ درصد از مساحت مراتع منطقه‎ی مطالعاتی کم و بر ۱۱ درصد باقیمانده شدید بوده است.

اقلیم, پوشش گیاهی, مادیس, مرتع, نمایه‎ی تاثیر خشکسالی (IDI)