خه بات درفشی - دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران
صارم امینی - کارشناس ارشد زمین شناسی، مهندسین مشاور زمین ریزکاوان
محمد مهدی حسین زاده - دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران
کاظم نصرتی - دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران

نهشتههای رودخانهای آرشیوهای مهمی از تکامل و توالیهای رسوبی کواترنریاند که واکنش شبکههای زهکشی را نسبت به تغییرات محیطی منعکس میکنند. در این پژوهش، رسوبات دیرینه رودخانه سقز در یک پروفیل با استفاده از آنالیزهای فیزیکی و شیمیایی بررسی شد. شناخت ویژگیهای رسوبشناسی این پروفیل بر اساس جنس، رنگ، و موقعیت قرارگیری لایهها امکانپذیر شد. از هر یک از نهشتههای رسوبی پروفیل نمونهبرداری شد. از بیست نمونه برداشتشده مقاطع نازک تهیه شد و مطالعات کانیشناسی، دانهشماری، منشایابی فیزیکی رسوبات، و تشخیص نوع سیمان کربناتی انجام گرفت. آنالیز ایزوتوپ اکسیژن هم در ده نمونه برای بررسی شرایط اقلیمی نهشتهها استفاده شد. بررسیهای کانیشناسی در مورد سنگ منشا رسوبات آواری نشان داد که ماهیت نهشتهها شامل نهشته آبرفتی متاثر از پدوژنیک، نهشته آبرفتی درشتدانه، و نهشته دشت سیلابی است. یافتههای دانهشماری نشان داد که، به لحاظ خردههای آذرین، در نمونهها دانههای ولکانیکی فراوانی بیشتری دارد. مقادیر δ۱۸O کربناتهای سیمانی رسوبات کنگلومرایی از ۳۴/۹- تا ۱۸/۸- در هزار بر حسب pdbمتغیر است. میانگین و انحرافمعیار این مقادیر هم بهترتیب ۸۱/۸ و ۴/۰ بهدست آمد. دمای هوا در هنگام تشکیل کربناتهای سیمانی ۹/۷ درجه سانتیگراد بود که حدود ۵/۵ درجه نسبت به زمان حاضر سردتر است.

دیرینه محیط, رودخانه سقز, کربنات پدوژنیک, نهشته دشت سیلابی