طبقه‎بندی الگوهای سینوپتیکی بارش‎زا در سواحل دریای خزر

با توجه به ارتباط تنگاتنگ الگوهای گردش جوی و عناصر اقلیمی، می‎توان پدیده‎های فرین آب‎وهوایی، مانند سیل و خشکسالی و دوره‎های خشک و تر را به تغییرات الگوهای گردش جوی نسبت داد. برای طبقه‎بندی الگوهای سینوپتیکی بارش‎زا، داده‎های گردآوری‎شده میانگین روزانه تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال و فشار سطح دریا طی دوره آماری ۲۰۰۸-۱۹۵۰ مورد استفاده قرار گرفت و برای ارزیابی نقشه الگوهای بارش، داده‎های مجموع بارش روزانه طی دوره آماری ۲۰۰۸-۱۹۶۰ جمع‎آوری شدند. با استفاده از روش تحلیل مولفه‎های اصلی، همه روزهای مورد مطالعه را به هجده گروه تقسیم‎بندی شدند و پس از آن، نقشه‎های ترکیبی تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال و فشار سطح دریا برای هر یک از تیپ‎های هوا تهیه شد. برای ارزیابی رابطه الگوهای گردش جوی بر احتمال وقوع بارش و شدت بارش، شاخص PI مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد، الگوهای گردش جوی ۴CP، ۵CP، ۱۲CP، ۱CP و ۱۵CP، جزء الگوهای بارش‎زای شدید و فراگیر و الگوهای گردش جوی ۷CP، ۱۳CP، ۱۶CP، ۱۷CP و ۱۸CP، جزء الگوهای بارش‎زای ملایم هستند. از نظر توزیع فراونی سالانه، الگوهای گردش جوی ۳ CP، ۵ CP، ۱۳CP و ۱۵CP در سرتاسر سال و الگوهای گردش جوی ۲CP، ۶CP و ۱۰CP در فصل تابستان، فعالیت دارند.

Keywords:

الگوهای گردش جوی , تحلیل مولفه‎های اصلی , خوشه‎بندی , سواحل جنوبی دریای خزر , شاخص PI