بهروز ساری صراف - استاد گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز
علی اکبر رسولی - استاد گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز
آذر زرین - استادیار گروه اقلیم شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد سعید نجفی - دکتری اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز

در این مطالعه، بر اساس خروجیهای مدل WRF-CHEM، الگوهای توزیع قائم سامانههای گردوغبارزا در غرب ایران به دو دسته تقسیم شد: الگوهایی با توزیع قائم در حدود ۵/۶ کیلومتر و کمتر از ۵/۳ کیلومتر. الگوهای همدید رخداد گردوغبار در دوره سرد به دو دسته تقسیم می شود: جبههای و غیرجبههای. در الگوی اول جبههای، بیشینه ارتفاع گردوغبار حدود ۵/۶ کیلومتر است و وابسته به شدت واگرایی در تراز میانی و سرعت قائم بالاسو و استقرار هسته جت بر فراز مناطق منشا گردوغبار است. در الگوی دوم جبههای، بیشینه ارتفاع توده گردوغبار کمتر از ۴ کیلومتر است. در این الگو، ارتفاع محدودتر توده گردوغبار وابسته به شدت محدودتر چرخندگی در تراز میانی و موقعیت جت است که عمدتا بر فراز مناطق منشا گردوغبار قرار ندارد. در الگوی غیر جبههای، پهنههای وسیعی از خاورمیانه تحت تاثیر استقرار یک پشته قرار میگیرد و الگوی گردشی در تراز زیرین تروپوسفر در شکلگیری گردوغبار موثر است. ارتفاع گردوغبار در این الگو حدود ۵/۳ کیلومتر است. همچنین، مهم ترین عامل در محدودشدن ارتفاع توده گردوغبار در غرب ایران ماهیت سامانههای جوی است. مانع کوهستانی زاگرس در انتشار قائم و افقی گردوغبار اهمیت کمتری دارد.

الگوهای همدید, توزیع قائم گردوغبار, جبهه زایی, کوهستان زاگرس