تحلیل همدیدی موقعیت استقرار پرفشار سیبری و مسیرهای ورودی آن به کشور ایران در فصل سرد

پرفشار سیبری از توده­های هوای بزرگ‎مقیاس جهان است که روی پهنه وسیعی از سیاره زمین اثر می‎گذارد و به‎دلیل نقش دوگانه آن در سواحل شمالی ایران و سایر قسمت‎های کشور اهمیت زیادی دارد. در پژوهش حاضر مسیر ورود پرفشار سیبری به ایران در فصل سرد با روش سینوپتیکی مطالعه شد. در این مطالعه، نقشه‎های فشار سطح متوسط دریا (slp)، طی دوره آماری ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ برای شش ماه سرد سال با قدرت تفکیک مکانی ۵/۲ درجه از پایگاه داده (NCEP/NCAR) دریافت شد. به‎منظور سنجش اعتبار داده‎ها، سال ۲۰۰۰ به‎منزله سال نمونه ارزیابی و تایید شد. سپس داده‎ها وارد نرم‎افزار GIS شد و در سه بخش شناسایی هسته، محور گسترش و مسیر ورود، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد، هسته مرکزی سلول پرفشار سیبری در اوایل پاییز روی تبت شکل گرفته و با نزدیک‎شدن به فصل زمستان، به محدوده بین دریاچه بایکال و بالخاش منتقل می‎شود. زبانه پرفشار سیبری در ابتدای پاییز از سمت شرق وارد ایران‎ می شود و تا دامنه‎های شرقی البرز گسترش می‎یابد، ولی با شروع فصل زمستان و انتقال هسته‎های مرکزی به عرض‎های بالاتر، پشته فشاری این سامانه از شمال شرق وارد ایران می شود و گاهی تا دریای عمان گسترش می‎یابد؛ روند کلی گسترش پرفشار سیبری نیز شرقی- غربی است و در زمستان گسترش هسته‎ها به عرض‎های بالاتر بیشتر است، به‎گونه‎ای که تا ۴۰ درجه طول جغرافیایی را دربرمی‎گیرد؛ در حالی که در فصل پاییز هسته‎ها روی فلات تبت قراردارند و به‎دلیل توپوگرافی خاص منطقه، توده پرفشار محدود می شود و قلمرو عملکرد آن کاهش می‎یابد.

Keywords:

الگوی سینوپتیکی , ایران , پرفشار سیبری , محور گسترش , مسیر ورود , هسته مرکزی