فیروز مجرد - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
بهمن فرهادی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
راضیه خیری - کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

استفاده از متغیرهای آب وهوایی و طبیعی در تنظیم فعالیت های کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مطالعه حاضر، میانگین تاریخ های آغاز و خاتمه دوره بارش اصلی در ده ایستگاهجنوب دریای خزر با استفاده از شاخص درصد تجمعی میانگین بارش کل سال در دوره های پنج روزه (pentads) با نرم افزار Instat محاسبه شد. بر اساس تاریخ های آغاز به دست آمده از نرم افزار و با استفاده از آمار روزانه عناصر آب وهوایی شامل بارش، دماهای حداکثر و حداقل، رطوبت نسبی حداکثر و حداقل، تابش خورشیدی و سرعت باد در دوره ای ۲۶ساله و نیز به کمک خصوصیات خاک ایستگاه ها طول دوره کشت و عملکرد پتانسیل کلزا با استفاده از مدل CropSyst برآورد شد. در نهایت، بر اساس بیشترین عملکرد به دست آمده از بین تاریخ های مختلف، مناسب ترین تاریخ شروع و طول دوره کشت محصول تعیین شد. نتایج تحقیق نشان داد که تاریخ های آغاز دوره بارش اصلی در ایستگاه ها از ۸ شهریور تا ۱۰ آبان متغیر است و این تاریخ ها در مقایسه با تاریخ های خاتمه بارش نوسان کمتری دارد. مناسب ترین تاریخ های آغاز کشت کلزا در ایستگاه ها از ۱۳مهر تا ۲۹ آبان با طول دوره کشت ۱۷۳تا ۲۰۹ روز تعیین شد. عملکرد پتانسیل محصول در منطقه با میزان بارندگی رابطه مستقیم و با دوری از ساحل رابطه معکوس دارد.

: استان های ساحلی دریای خزر, تاریخ آغاز کشت, طول دوره رشد, کلزا, مدل CropSyst