عادل سپهر - استادیار ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
زهرا عبدالله زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی، مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه فردوسی مشهد

در این پژوهش، با این فرض که با فعال بودن تکتونیک، درجه مخاطره افزایش می یابد، آسیب پذیری سکونتگاه های توسعه یافته بر روی مخروط افکنه های فعال باجادای بینالود جنوبی تحلیل شده است. در ابتدا، بر پایه شاخص های مورفوتکتونیکی ضریب مخروط گرایی، شاخص نسبت کف دره به ارتفاع، شاخص عدم تقارن حوضه آبریز و شاخص پیچ وخم جبهه کوهستان، درجه تکتونیک مخروط افکنه های مورد بررسی محاسبه شد. پس از محاسبه تکتونیک، با کمک شاخص مقبولیت و بردار وزن مرکزی، مطلوبیت شاخص مورفوتکتونیکی مشخص شد. این مطلوبیت شاخص وزن و تاثیر بیشتری بر درجه مخاطره مخروط افکنه ها و در نتیجه، آسیب پذیری سکونتگاه های مستقر روی مخروط افکنه دارد. در پایان، با طبقه بندی مخروط افکنه ها به سه گروه خطر کم، متوسط و زیاد، درجه مخاطره از حیث سکونتگاه های توسعه یافته در مخروط افکنه ها تحلیل شد. نتایج نشان داد که سه مخروط افکنه بوژمهران ۱، خرو و درود از لحاظ شاخص مقبولیت، بیشترین مقبولیت را برای سه رتبه اول کسب کردند. همچنین، مشخص شد که شاخص های مورفوتکتونیکی نسبت کف دره به ارتفاع و سینوسیته کوهستان بیشترین سهم را در درجه مخاطره مخروط افکنه های خرو و درود دارد. نتایج موید این مطلب بود که شهر بوژمهران، خرو و درود که بر روی مخروط افکنه ها توسعه یافته اند، آسیب پذیری زیادی نسبت به تحولات مخروط افکنه ای دارند.

آسیب پذیری, بردار وزن مرکزی, شاخص مقبولیت, مورفوتکتونیک