حسین محسنی - استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
امین شیخ باقری - دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران

ترجمه به عنوان یکی از ابزار برجسته انتقال فرهنگ­ها در میان ملل، عرصه­ای پرچالش در عرصه ادبیات تطبیقی به شمار می­آید. وجود لایه­های متعدد معنایی بین دلالت­های اصلی و مجازی واژگان شعری و ناآشنایی مترجمان با چرخش دلالتی بین الفاظ و معانی وارده در ابیات، مانع از انتقال صحیح افکار شاعر به خوانندگان در متون شعری می­شود. در میان شاعران پرآوازه ایرانی، ترجمه اشعار حافظ به سبب تاویل­پذیر بودن مفاهیم موجود و بومی­شدگی واژگانی، نیازمند دقت بیشتر مترجم در لایه­های فکری، بایسته­های فرهنگی و باورهای دینی اوست. این پژوهش برآن است تا براساس شیوه توصیفی - تحلیلی به آسیب­شناسی ترجمه مفاهیم چندلایه واژگان و اصطلاحات شعری حافظ در ترجمه­های عربی «ابراهیم امین الشواربی» و «علی عباس زلیخه» براساس نظریه تغییرات صوری کتفورد در بخش­های واژگانی و دستوری بپردازد. نتایج این تحقیق، نشان از عدم موفقیت کامل مترجمان نامبرده در ترجمه مفاهیم چندلایه­ اصطلاحات شعری حافظ دارد که غفلت از توجه به چرخش­های دلالتی مصطلحات، عامل اصلی این موضوع شناخته شده است.

چندلایگی, حافظ, کتفورد, الشواربی, زلیخه