محمدرضا رمضانی راد

در این مقاله به این بحث خواهیم پرداخت که در مواردی که ایران با یک مخزن مشترک روبرو هست تکلیف چیست؟ به عبارت دیگر بهره برداری از منبع مذکور تابع چه نظامی خواهد بود؟ به طور کلی در خصوص بهره برداری با دو دیدگاه روبرو هستیم؛ برخی معتقدند که بهره برداری می تواند از سوی کشورها به صورت یک جانبه و رقابتی انجام گیرد (قاعده تسخیر/ حیازت) مانند «باندی» که معتقد است اصل حاکمیت دولت و همچنین اصل حاکمیت دائم دولت ها نسبت به منابع طبیعیشان مبنای مشروعیت اقدام یک جانبه در بهره برداری از منابع نفت و گاز داخل حوزه ی صلاحیتش می باشد. گروهی دیگر عقیده ای مخالف با این نظر دارند و بیان می کنند که در بهره برداری باید حقوق طرفین رعایت شود و بهره برداری مستلزم همکاری میان دولت های درگیر می باشد مانند رای قاضی حساب در قضیه دریای شمال، که وی نیز به وجود اجماعی میان علمای حقوق بین الملل اشاره می کند. بررسی این دو دیدگاه نشان خواهد داد که دولت ها عملا به کدام شیوه برای بهره برداری از منابع مشترک تمایل دارند و اینکه الگوی ایران برای بهره برداری چگونه می باشد.

بهره برداری یک جانبه، میادین مشترک، مخازن نفت و گاز، حقوق بین الملل