سیده مهسا خدائی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان،ایران
زهرا اسفندیاری - استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

کلستریدیوس دیفیسل میکروارگانیسمی با مشخصات باسیل گرم مثبت، توکسیکوژنیک، تولیدکننده اسپور و بی هوازی بوده و طول آن حدود ۳ – ۵ میکرومتر است. انتقال این باکتری به انسان از طریق مدفوعی- دهانی اتفاق میافتد. در حال حاضر، کلستریدیوس دیفیسیل دومین عامل عفونت بیمارستانی در سطح جهانی میباشد که بواسطه درمانهای طولانی مدت با آنتی بیوتیک اتفاق میافتد. با تبدیل حالت اسپور به حالت رویشی، کلستریدیوس دیفیسیل فعال شده و تولید توکسین در سیستم گوارشی میکند . علایم بیماری متغیر بوده و از وضعیت بدون علامت تا اسهال شدید آبکی در بیماران بروز مینماید. ترشح سموم با عناوین آ و ب در کلستریدیوس دیفیسیل از مهمترین عوامل بروز عفونت محسوب میشود. این سموم به مخاط سیستم گوارشی آسیب رسانده و منجر به بروز اسهال، کولیت و گاهی اوقات مرگ بیمار میشوند. با افزایش میزان عفونت ناشی از کلستریدیوس دیفیسیل در جامعه، منابع دیگری بجز بیمارستان و محیطهای درمانی مانند مواد غذایی با پایه حیوانی بعنوان منبع احتمالی انتقال عفونت مطرح شدند. لذا در مطالعه مروری سیستماتیک حاضر دیدگاه های مختلف اپیدمیولوژی کلستریدیوس دیفیسیل در ماهی و فراورده های دریایی با استفاده از مقالات منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی معتبر بررسی گردید. مصرف ماهی و فراورده های دریایی بواسطه غنی بودن از منابع پروتئینی، اسیدهای چرب تک غیراشباع، اسید چرب چند غیراشباع بلند زنجیر، مواد معدنی و ویتامینها توصیه میشود لذا این محصولات باید از کیفیت میکروبی بالایی برخوردار باشند. شواهد مختلفی از مواجه ه مستقیم یا غیرمستقیم از طریق ماهی و حیوانات دریایی با کلستریدیوس دیفیسیل وجود دارد. براساس دستهبندی مقالات، در تعداد کمی از مطالعات اشاره به جداسازی کلستریدیوس دیفیسیل در ماهی و محصولات دریایی شده است. در سه م طالعه در آسیا، چهار مطالعه مربوط به اروپا و یک مطالعه مربوط به آمریکا میزان شیوع کل کلستریدیوس دیفیسیل بترتیب ۳/۱۷-۱۶ ، ۳/۹ -۶۶ و ۳ – ۴/۸ درصد گزارش شده است. به صورت متناظر ۷۵ -۱۰۰، ۵۰ – ۶۶ /۴ و تا ۸۰ درصد از سویه های شناسایی شده از نوع توکسیژنیک گزارش شدند. برخی از سویه های توکسیژنیک شناسایی شده در ماهی و فراورده های دریایی دارای پروفایل ملکولی و ژنتیکی مشابه با سویه های جدا شده در محیطهای درمانی بودند که میتوان این گروه از محصولات را بعنوان منبع انتقال اسپور کلستریدیوس دیفیسیل به انسان در نظر گرفت. لذا تدوین پروتکلهای بهداشتی با موضوع کنترل و پیشگیری از ورود اسپور از طریق ماهی و فراورده های دریایی به انسان توصیه میشود.

کلستریدیوس دیفیسیل، اپیدمیولوژی، ماهی، فراورده دریایی