حسین افراسیابی - دانشگاه یزد
سجاد ممبینی - دانشگاه یزد

پژوهش حاضر به دنبال آن است تا با تاملی در فلسفه هنر والتر بنیامین، مبانی رویکرد غایت­شناسانه وی را مورد مطالعه و واکاوی قرار دهد. زیبایی­شناسی انتقادی بنیامین که خود مبنای زیبایی­شناسی منفی آدورنویی است، بر پایه عنصر تمثیل شکل گرفته است؛ عنصری که محصول تصور خاص وی از زبان است. مفاهیم تجربه، مکاشفه و مسیانیسم که در فلسفه هنر بنیامین جایگاهی ویژه دارند، به گونه­ای خاص با مفهوم تمثیل و نیز با یکدیگر پیوند یافته و در نهایت با غایت­شناسی تاریخی وی ارتباط می­یابند. تاریخ که از نظرگاه بنیامین سراسر پوشیده از تجربه رنج و شکست است، به واسطه تمثیل در اثر هنری به بیان در می­آید. اما کار زیبایی­شناسی انتقادی توقف در بیان تجربه رنج نیست، بلکه با بیان آن قصد دارد به سوی موقعیتی آرمانی­تر رهنمون شود. تمثیل که رگه­هایی از بشارت مسیانیستی را در خود حمل می­کند، همواره با اشاره­ای به رنج، قصد فراروی از آن را دارد و این همان برنامه کلی استاتیک انتقادی در گذر از فاکت­ها به سوی بایسته­هاست. بدین­گونه است که بنیامین در نهایت، امکان گسست تاریخی از پیوستار رنج را بواسطه تمثیل هنری میسر می­داند. 

زیبایی­شناسی انتقادی, تمثیل, تجربه رنج, مسیانیسم, مکاشفه, والتر بنیامین